بیماری کبد چرب چیست و چند نوع دارد ؟
بیماری کبد چرب یعنی چربی اضافی در کبد.احتمالا نام آن را شنیده اید.در طول زمان خوردن الکل زیاد به ایجاد چربی در سلول های کبدی شما می انجامد و باعث می شود کبد شما سخت تر کار کند.اما می توانید بیماری کبد چرب را در صورتی هم بگیرید که الکل مصرف نمی کنید؛پس مراقب باشید.
بیماری کبد چرب
دو نوع از بیماری کبد چرب وجود دارد :
- کبد چرب ساده :
این یعنی در کبد شما چربی وجود دارد.اما احتمالا التهابی در کبد یا آسیبی به سلول های آن دیده نمی شود و معمولا تشدید شده یا سبب ایجاد مشکلات در کبد می شود. - کبد چرب غیر الکلی :
این مشکل جدی تر از نوع ساده آن است.یعنی کبد التهاب دارد.این التهاب و آسیب سلولی سبب مشکلات جدی مثل فیبروز و سیروز می شود که انواع آسیب های کبدی هستند (مثل سرطان کبد) حدود ۲۰ درصد از افراد دارای کبد چرب مبتلا به این نوع هستند.(غیر الکلی) - بیماری کبد جرب الکلی :
این بیماری غیر قابل پیشگیری است و معمولا با توقف نوشیدن الکل بهبودی می یابد.اگر به نوشیدن الکل ادامه دهید؛این بیماری مشکلات جدی مثل موارد زیر برای شما ایجاد می کند.مثلا کبد بزرگ می شود.این نوع بیماری همیشه علائم ندارد اما احتمالا سبب درد در قسمت بالای شکم شما می شود. - آماس کبدی یا هپاتیت الکلی :
این نوع تورم کبد سبب ایجاد تب؛اسهال،استفراغ؛درد شکم و زردی پوست می شود.
سیروز الکلی :
این یک بافت آسیب دیده در کبد است که علائم یکسانی با آماس کبدی الکلی دارد.البته علائم دیگر نیز برای آن دیده می شود مثل آسیت یا وجود مایع زیاد در شکم؛فشار خون بالا در کبد؛تغییرات رفتاری؛طحال بزرگ شده و سرطان کبد که کشنده است.
بیماری کبد چرب وابسته به الکل معمولا ارجح است و می تواند تشدید شده و به آماس کبدی الکلی تبدیل شود.در طول زمان به سیروز الکلی نیز تبدیل خواهد شد.اگر در طول زمان مقدار زیادی الکل می نوشید؛با پزشک خود صحبت کنید چون می تواند آن را برای شما کنترل کند.
علائم بیماری کبد چرب :
معمولا علائم خاصی برای آن وجود ندارد اما بعضی افراد حالاتی مثل خستگی یا درد در قسمت بالای شکم خود احساس می کنند.اگر به سیروز مبتلا شدید؛احتمالا علائمی مثل موارد زیر را مشاهده می کنید :
- شکم باد کرده
- رگ های خونی بزرگ شده زیر پوست
- سینه های خیلی بزرگ و غیر طبیعی در مردان
- کف دست قرمز
- پوست و چشم های زرد
دلایل و فاکتورهای ریسکی :
دلیل بیماری کبد چرب الکلی مصرف زیاد الکل است.اما موارد دیگر نیز روی آن تاثیر دارد مثل :
- چاقی
- سو تغذیه
- هپاتیت حاد مثل هپاتیت C
- داشتن ژن های مستعد
- کهولت سن
دلیل آن که چرا یک فرد به کبد چرب الکلی و یک فرد به کبد چرب غیر الکلی دچار می شود؛هنوز مشخص نیست.ژن ها احتمالا دلیل اصلی آن هستند.
ابتلا به کبد چرب غیر الکلی و کبد چرب الکلی به موارد زیر وابسته است:
-
- چاق بودن
- عدم پاسخ بدن به انسولین یا زمانی که دیابت نوع دو دارید
- تری گلیسیرید یا کلسترول LDL زیاد یا کلسترول خوب HDL کم
- کهولت سن
- سندروم تخمدان پلی کیستیک
- کم خوابی
- تیروئید کم کار
- کم کاری هیپوفیز
- سو تغذیه
- به سرعت وزن کم کردن
- بودن در معرض مواد سمی و مواد شیمیایی
- ابتلا به سندروم متابولیک (شرایطی که سبب می شود دیابت نوع ۲ و بیماری قلبی مبتلا شوید)
در صورت ابتلا با سندروم متابولیک شرایط زیر برای شما پیش می آید :
-
- سایز بالای کمر
- تری گلیسیرید بالا و مقدار HDL پائین
- فشار خون بالا یا قند خون بالا
البته موارد کمیاب تری سبب ایجاد این بیماری ها می شوند که شامل شرایطی که روی این که بدن شما چطور چربی را ذخیره می کند؛تاثیر می گذارد.هپاتیت c یا عفونت های دیگر؛به سرعت وزن کم کردن؛خوردن داروهایی مثل گلوکوکرتیکوئید؛متاترکسید؛استروژن سینتتیک،تامکزیفن و …. ؛برداشتن کیسه صفرا(افرادی که کیسه صفرای خود را بر می دارند؛مستعد این بیماری هستند)
مطالب مرتبط : درمان بیماری کبد چرب با شاه تره
تشخیص :
به دلیل این که بسیاری از افراد علائم ندارند؛این بیماری به راحتی قابل تشخیص نیست.اما متدهای مختلفی برای پی بردن به آن وجود دارد که شامل:
- سابقه بیمار :
پزشک شما از مصرف الکل تان سوال می کند.این اطلاعات به پزشک کمک می کند نوع بیماری را تشخیص دهد؛پس به او اعتماد کنید.او راجع به داروهایی که مصرف می کنید و دیگر مسائل سوال می پرسد. - معاینه فیزیکی :
پزشک شما وزن تان را اندازه می گیرد و علائم مشکلات کبدی مثل کبد بزرگ شده یا زرد شدن پوست را چک می کند. - آزمایش خون :
اگر آنزیم های کبدی بالایی دارید(مثل آلانین و آمینواسید آسپارتات)پس مشکل کبدی خواهید داشت. - انجام تصویربرداری :
احتمالا سی تی اسکن و انجام ام آر آی به شما کمک می کند.این تست نشان می دهد آیا در کبد شما چربی وجود دارد یا خیر.اما نوع کبد چرب را تعیین نمی کند.
بیوپسی کبد :
هر فردی که به کبد چرب غیر الکلی مبتلاست؛به بپوپسی کبد نیاز دارد.پزشک شما در این صورت پیشنهاد به بپوپسی کرده و نمونه ای از بافت کبد را برداشته و آن را به آزمایشگاه می فرستد تا ببیند التهاب یا آسیب کبدی دارید یا خیر.(شما این کار را در بیمارستان یا مراکز جراحی می توانید انجام دهید)قبل از انجام پروسه؛داروهایی برای کنترل درد یا آرامش به شما تزریق می شود.برای بیوپسی پزشک شما منطقه مورد نظر را بی حس کرده و از سوزن مخصوصی برای برداشتن قسمت هایی از بافت کبد استفاده می کند.بیوپسی کبد تنها راه برای پزشکان است که کبد چرب را تشخیص دهند.
درمان بیماری کبد چرب :
داروهایی برای درمان این بیماری وجود دارد.معمولا اولین قدم درمانی کاهش وزن است که به کاهش چربی؛تورم و آسیب کبدی کمک می کند.از دست دادن ۳ تا ۵ درصد وزن بدن؛چربی کبد را کاهش می دهد.جراحی کاهش وزن گزینه دیگری برای درمان است.هم چنین باید نوشیدن الکل را متوقف کنید.
چون تنها راهی است که از بدتر شدن آسیب کبدی جلوگیری می کند.احتمالا بتوانید آسیب کبدی را نیز درمان کنید.با پزشک خود مشورت کنید.می توانید نوشیدن الکل را متوقف کرده و علائم را از قبل مدیریت کنید؛اگر مبتلا به نوعی از کبد چرب شدید(مثل فیبروز یا آسیب کبدی)به پیوند کبد احتیاج خواهید داشت.در کل افرادی که به این بیماری مبتلا هستند؛با پیوند کبد درمان یافتند.
خود مراقبتی در بیماری کبد چرب :
تغییرات روش زندگی کمک کننده هستند مثل:
- بیشتر ورزش کردن :
حداقل یک ساعت در روز ورزش کنید.اگر می خواهید وزن کم کنید باید بیشتر ورزش کنید.اگر به طور منظم ورزش نکنید؛ابتدا باید تائید پزشک خود را بگیرید و بعد اقدام کنید. - مهربان بودن با کبد خود :
کاری نکنید که بدتر شوید؛الکل مصرف نکنید؛داروهایی مصرف کنید که برای شما تجویز شده است.قبل از مصرف داروهای گیاهی با پزشک خود صحبت کنید.فقط به این دلیل که یک محصول طبیعی است؛به آن معنا نیست که ایمن باشد. - کاهش کلسترول :
رژیم گیاهی داشته باشید؛ورزش کنید و دارو مصرف کنید.این سبب می شود کلسترول و تری گلیسیرید شما به اندازه نیاز باشد. - کنترل کردن پ:
قند خون خود را کاهش دهید و داروهایی را مصرف کنید که پزشک تان تجویز کرده است.
پیچیدگی های بیماری کبد چرب :
اصلی ترین پیچیدگی این شرایط سیروز یا زخم کبد است.همان طور که کبد شما می خواهد التهاب خود را برطرف کند؛چند زخم روی آن ایجاد می شود و با گسترش التهاب؛زخم ها نیز گسترش می یابند و نهایتا کبد کار خود را نمی تواند انجام دهد.
این شرایط منجر به مسائل زیر می شود:
- ایجاد مایع در شکم
- رگ های باد کرده در مری که خون ریزی می کند
- سرطان کبد
- آسیب کبدی
- سرگیجه
آیا می توان از ایجاد کبد چرب جلوگیری کرد؟
بله؛با موارد زیر:
- متعادل خوردن :
در طول روز مردان و خانم های بالای ۶۵ سال یا جوان تر نوشیدنی در حد تعادل مصرف کنند. - محافظت از خود در برابر هپاتیت C :
این عفونت کبدی باعث می شود به سیروز مبتلا شوید. - مشورت با پزشک تان قبل از مصرف دارو به همراه الکل :
لیبل های هشدار روی داروهایی مثل استامینوفن را بخوانید.چون اگر با الکل مصرف شوند آسیب زننده هستند.
برای جلوگیری از ابتلا به آن بیماری ها :
- غذای سالم بخورید :
رژیم گیاهی شامل میوه و سبزیجات،غلات و چربی های سالم داشته باشید. - وزن خود را سالم نگه دارید :
اگر احتیاج است وزن کم کنید.وزن شما باید مناسب باشد؛رژیم سالم داشته باشید و ورزش کنید. - ورزش کنید :
بیشتر روزهای هفته فعالیت ورزشی داشته باشید.اگر مدت ها فعالیت ورزشی نداشته اید؛ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.