۶ نکته کاربردی برای طراحی داخلی کلینیک
طراحی فضاهای درمانی از آن جهت مهم است که هم باید به شدت عملکردگرا و استاندارد باشند و هم نیازهای روانی مراجعین و کادر درمان را تأمین کنند. معماران و طراحان داخلی به طور مستقیم در برآوردن نیازهای جامعه مشارکت دارند و بخشی از نقش اجتماعی آنها همیاری برای حال خوب و سلامتی روان افرادی است که روزانه از این فضاها عبور کرده و از آن استفاده می‌کنند.
طراحی داخلی کلینیک یک مسئولیت جذاب برای پیشبرد پروژه‌هایی است که بر روی فضاهای درمانی بر اساس مشخصات، نیازمندی‌ها و قواعدی تمرکز دارند که آسایش بیماران را تضمین و بیمه می‌کند. در این مقاله ۶ نکته کاربردی ارائه شده است که با در نظر گرفتن آنها می‌توانید یک فضای درمانی استاندارد، زیبا و مطابق با نیازهای انسانی ایجاد کنید.
۱ـ اهمیت مسیریابی در طراحی داخلی کلینیک
راهروهای تو در تو و فضاهای گنگ، باعث سردرگمی بیماران می‌شود. به ویژه بیماران بدحال و سالمندان ممکن است با گم شدن در فضا مضطرب شوند. بنابراین در نظر گرفتن اطلاعات مناسب برای سیستم مسیریابی در بخش‌های مختلف، از جمله موارد مهمی است که هنگام طراحی داخلی کلینیک باید در نظر داشته باشیم.
برای ایجاد یک سیستم مسیریابی مناسب، روش‌های خلاقانه‌ای وجود دارد. راحت‌ترین انتخاب، استفاده از نشانه‌های گرافیکی و تابلوهای اطلاعات است که در بخش‌های مختلف کلینیک قرار می‌گیرند. با استفاده از کف‌سازی‌های متفاوت، متریال‌های گوناگون، رنگ و نورپردازی نیز می‌توانیم فضاها را به خوبی از هم تفکیک کرده و محیطی واضح ایجاد کنیم. همچنین می‌توانیم نقشه‌ی فضا را روی کف یا سقف به شیوه‌ای خلاقانه پیاده کنیم.
استفاده از فناوری روز نیز برای مسیریابی ایده‌ی خوبی است. برای مثال می‌توانیم از صفحات نمایشی، برنامه‌های مسیریابی خاص یا کیوسک‌های هوشمند استفاده کنیم.
۲ـ ایجاد محیطی صمیمی در طراحی کلینیک
در طراحی داخلی کلینیک و درمانگاه‌های امروزی، دیگر فقط به بعد عملکردی فضا نمی‌پردازیم. بلکه بحث آرامش و ایجاد محیطی مثبت نیز در اینجا مطرح است. اما چگونه می‌توانیم فضاهای سرد درمانی را زیبا و دعوتگرا طراحی کنیم؟ در اینجا بحث ذوق و خلاقیت طراح مطرح می‌شود. می‌توانیم با استفاده از رنگ‌ها و متریال‌ها متنوع، حس خوبی را ایجاد کنیم. استفاده از مبلمان راحت و منعطف و تبدیل سالن انتظار به محیطی شبیه به نشیمن خانه از جمله راهکارهایی است که برای طراحی داخلی کلینیک صمیمی و دعوتگرا پیشنهاد می‌شود. راهکارهای دیگر عبارتند از:
- پیروی از یک سبک طراحی خاص مانند مینیمال، اسکاندیناوی و …
- خلوت نگه داشتن فضا و پرهیز از شلوغی تا حد امکان
- استفاده از گیاهان و المان‌های طبیعی در طراحی داخلی کلینیک
- استفاده از دیوارهای پرده‌ای، نورگیرهای سقفی و پنجره‌های سرتاسری برای بهره‌مندی از نور روز و داشتن دید به فضای سبز اطراف
- در نظر گرفتن فضاهای جانبی برای استراحت و مکالمه. مانند کافه‌تریا، بالکن، بام سبز
در ایران شرکت‌های معماری زیادی وجود دارند که با توجه به تجربه معماران و طراحان خود توانسته در جهان معماری نام ایران را زنده نگه‌دارند، شرکت معماری شیپ نیز طراحی کلینیک بسیاری انجام داده است و می‌تواند مشاور معماری شما در زمینه طراحی فضای درمانی باشند تا محیطی زیبا و کاربردی از صفر تا صد خلق کنند.
۳ـ استفاده از متریال‌های مناسب
متریال‌های بادوام، شفاف و با قابلیت تمیز شدن آسان برای طراحی داخلی کلینیک بهترین انتخاب هستند. استفاده از پوشش‌های ضدمیکروب برای سطوح راهکار بسیار خوبی برای کنترل عفونت و انتقال بیماری‌های مختلف است. متریال مس یک پیشنهاد خوب است. چرا که خاصیت ضدمیکروبی ذاتی دارد و بسیاری از ویروس‌ها روی آن از بین می‌روند. استفاده از مواد رنگی فتواکتیو بر روی متریال‌های شیشه و استیل نیز توصیه می‌شود.
نورپردازی LED نیز به دلیل ویژگی ضد میکروب، در طراحی داخلی مراکز درمانی توصیه می‌شود. به ویژه در اتاق‌های عمل و درمان شاهد این نوع نورپردازی هستیم.
۴ـ ایجاد فضاهای چندمنظوره و منعطف
در نظر گرفتن فضاهایی که برای اهداف متفاوت مورد استفاده قرار می‌گیرند، یکی از بهترین ایده‌های طراحی داخلی کلینیک است. این فضاهای منعطف و پویا، به تعامل بیشتر بیماران با یکدیگر و کادر درمان کمک می‌کند. همچنین در صورت نیاز می‌توانیم با تغییر فضاها حریم خصوصی افراد را به راحتی حفظ کنیم.
تقسیم فضاها با پارتیشن‌های متحرک این امکان را می‌دهد که آنها را در صورت نیاز گسترش داده یا محدود کنیم. همچنین می‌توانیم از یک فضای مشخص برای کاربری‌های متنوع استفاده کنیم. برای مثال اتاق کنفرانس می‌تواند به راحتی با تغییر چیدمان به اتاق انتظار بیماران تبدیل شود. رعایت موارد زیر برای طراحی داخلی منعطف در جهت حفظ حریم خصوصی افراد پیشنهاد می‌شود:
- استفاده از پارتیشن‌های پیش‌ساخته‌ی متحرک
- استفاده از مبلمان سبک کاربردی
- ایجاد ایستگاه‌های کاری متمرکز برای پرستاران
- در نظر گرفتن قفسه‌هایی که بسته به نیاز، به آسانی نصب و برچیده می‌شوند
- استفاده از چراغ‌ها یا دیگر منابع نوری قابل حمل
۵ـ استفاده از فناوری روز
با پیشرفت در فناوری، فضاهای درمانی امروزی دیگر هیچ شباهتی به گذشته ندارند. استفاده از فناوری‌های روز در طراحی داخلی کلینیک و فضاهای درمانی، نه تنها به ارائه خدمات بهتر کمک می‌کند، بلکه باعث می‌شود که افراد احساس آرامش بیشتری در فضا داشته باشند. راهکارهای جالب برای استفاده از فناوری در طراحی فضاهای درمانی عبارتند از:
- استفاده از فناوری واقعیت مجازی در مرحله طراحی: این فناوری حیرت‌انگیز امکانات ویژه‌ای را در اختیار شما قرار می‌دهد. برای مثال می‌توانید یک مدل سه‌بعدی از کلینیک و فضاهای مختلف آن داشته باشید. در این صورت می‌توانید تغییرات آینده را به آسانی پیش‌بینی کنید و برای پیشبرد طراحی تمهیداتی را در نظر بگیرید.
- در نظر گرفتن زیرساخت‌هایی برای ارائه خدمات پزشکی از راه دور: با در نظر گرفتن خدمات آنلاین پزشکی برای موارد خاص، می‌توانید به بهبود روند درمان و کاهش هزینه‌ها کمک کنید. در اینجا لازم است به فکر طراحی سالن کنفرانس مجهز به صفحه نمایش‌های وسیع، پروژکتورها، دوربین‌ها و … باشید.
- در نظر گرفتن ایستگاه‌های کاری سیار و محل‌هایی برای شارژ لوازم الکترونیکی: نصب تجهیزاتی برای شارژ موبایل بیماران و کادر درمان ایده‌ی بسیار خوبی است. ایستگاه‌های کاری سیار نیز به کار پرستاران و پزشکان سرعت می‌بخشند. فناوری‌های دیگری مانند کیوسک‌های دیجیتالی برای ورود و ثبت نام و ایستگاه‌های نظرسنجی الکترونیک نیز بسته به نیاز می‌توانند به کار برده شوند.
۶ـ در نظر گرفتن نیاز کارمندان
در حالی که بیشتر موارد فوق برای جلب رضایت بیماران و مراجعین بوده است، فراموش نکنید که فراهم کردن امکانات لازم برای آسایش کارمندان نیز بسیار مهم است. سلامت جسمی و روانی کادر درمان باید در اولویت باشد. چرا که مسئولیت سنگین و خسته‌کننده‌ای بر روی دوش آنها است. برای فراهم کردن نیاز کارمندان در طراحی داخلی کلینیک، کافی است نکات زیر را در نظر داشته باشید:
- استفاده از نور طبیعی روز: نه تنها در فضاهای اصلی مانند راهروها، اتاق‌های درمان و سالن، بلکه در فضاهای فرعی مانند اتاق‌های پرستاری و استراحت نیز لازم است تا حد امکان از نور طبیعی روز بهره ببریم.
- در نظر گرفتن فضاهای خصوصی برای کارمندان: کادر درمان و افرادی که با بیماران با شرایط وخیم سر و کار دارند، به مکان‌هایی برای خلوت و استراحت احتیاج پیدا می‌کنند. این محیط‌ها می‌توانند برای دور شدن از فضا و کاهش استرس کادر درمان مفید باشند.
- در نظر گرفتن سالن‌های استراحت اشتراکی: این سالن‌ها می‌توانند برای ایجاد تعامل بین پزشکان و پرستاران طراحی شوند. با در نظر گرفتن چیدمان منعطف و خاص برای این سالن‌ها می‌توانیم کاربری آنها را متغیر کرده و برای فعالیت‌های مختلف از آنها استفاده کنیم.
جمع‌بندی
همانطور که گفته شد، در نظر گرفتن نیاز بیماران، مراجعین و کادر درمان در طراحی داخلی کلینیک حرف اول را می‌زند. ایجاد فضایی زیبا و دعوتگرا در عین رعایت استانداردها، از چالش‌های طراحان است. طراحان حرفه‌ای با تدابیر خلاقانه به خوبی از پس آن برمی‌آیند. در این میان لازم است نیازهای خاص خود را بدانید، بودجه را در نظر بگیرید و با افراد متخصص در زمینه معماری و طراحی داخلی مشورت داشته باشید.