علت و درمان فوبیای اجتماعی یا سوشیال فوبیا

طبیعی است که در برخی موقعیت های اجتماعی احساس عصبانیت کنید. برای مثال، رفتن به یک قرار ملاقات یا یک سخنرانی ممکن است باعث ایجاد آن ترس، استری و دلپیچه شوید. اما در اختلال اضطراب اجتماعی، که به آن فوبیای اجتماعی (Social Anxiety) نیز می گویند، تعاملات روزمره باعث اضطراب، خودآگاهی و خجالت قابل توجهی می شود، زیرا می ترسید مورد بررسی دقیق یا قضاوت منفی دیگران قرار بگیرید. در ادامه این مطلب به شرح کامل فوبیای اجتماعی، علائم، دلایل و روش های درمانی آن می پردازیم.

فوبیای اجتماعی چیست؟

همه ما احساس عصبی بودن یا ناراحتی در یک موقعیت اجتماعی را می دانیم. شاید هنگام ملاقات با شخصی جدید، دست هایتان را آرام کرده باشید یا قبل از ارائه یک سخنرانی بزرگ، کف دستتان عرق کرده است. سخنرانی در جمع یا قدم زدن در اتاقی پر از غریبه ها برای همه هیجان انگیز نیست، اما بیشتر مردم می توانند از آن عبور کنند.

اگر به اختلال اضطراب اجتماعی مبتلا هستید که به عنوان فوبیای اجتماعی نیز شناخته می شود، استرس این موقعیت ها بیش از مقداری است که بتوان آن را کنترل کرد.

افراد مبتلا به فوبیا و ترس اجتماعی در انجام کارها و تعاملات روزمره خود دچار مشکلات جدی می شوند و ترس و اضطراب منجر به اجتناب از افراد می شود. استرس شدید می تواند بر روابط، روال روزانه، کار، مدرسه یا سایر فعالیت های شما تأثیر بگذارد.

ترس اجتماعی می تواند یک بیماری روانی باشد، اما یادگیری مهارت های مقابله ای در روان درمانی و مصرف داروها می تواند به شما کمک کند اعتماد به نفس داشته باشید و توانایی خود را برای تعامل با دیگران بهبود بخشد.

علائم فوبیای اجتماعی چیست؟

بطور کلی علائم فوبیای اجتماعی (سوشیال فوبیا) به دو دسته روحی-روانی و فیزیکی تقسیم می شود که در ادامه هر کدام را بطور جداگانه شرح خواهیم داد.

علائم روحی روانی فوبیای اجتماعی

از جمله علائم و نشانه های رفتاری اختلال اضطراب اجتماعی می تواند شامل موارد زیر باشد:

• ترس از موقعیت هایی که در آن ممکن است مورد قضاوت منفی قرار بگیرید
• نگران شرمساری یا تحقیر خود باشید
• ترس شدید از تعامل یا صحبت با غریبه ها
• ترس از اینکه دیگران متوجه شوند که شما مضطرب به نظر می رسید
• ترس از علائم فیزیکی که ممکن است باعث خجالت شما شود، مانند سرخ شدن، عرق کردن، لرزیدن یا داشتن صدای لرزان
• پرهیز از انجام کارها یا صحبت با مردم به دلیل ترس از خجالت
  اجتناب از موقعیت هایی که ممکن است در مرکز توجه قرار بگیرید
• اضطراب در انتظار یک فعالیت یا رویداد ترسناک
• ترس یا اضطراب شدید در موقعیت های اجتماعی
• تجزیه و تحلیل عملکرد شما و شناسایی نقص در تعاملات شما پس از یک موقعیت اجتماعی
• انتظار بدترین پیامدهای ممکن از یک تجربه منفی در طول یک موقعیت اجتماعی

برای کودکان، اضطراب از تعامل با بزرگسالان یا همسالان ممکن است با گریه کردن، کج خلقی، چسبیدن به والدین یا امتناع از صحبت کردن در موقعیت‌های اجتماعی نشان داده شود.

نوع عملکرد ترس اجتماعی زمانی است که در حین صحبت کردن یا اجرای عمومی ترس و اضطراب شدید را تجربه می کنید، اما در سایر موقعیت های اجتماعی عادی هستید.

علائم فیزیکی ترس اجتماعی

علائم و نشانه های فیزیکی اختلال ترس اجتماعی همراه باشد و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• خجالت زدگی
• ضربان قلب سریع
• لرزیدن
• تعریق
• ناراحتی معده یا حالت تهوع
• مشکل در نفس کشیدن
• سرگیجه یا سبکی سر
• احساس می کنید که ذهن شما خالی شده است
•  تنش عضلانی

اجتناب از موقعیت های اجتماعی رایج 

در صورت ابتلا به اختلال اضطراب اجتماعی ممکن است تحمل اماکنی عمومی زیر برای افراد سخت باشد :

• تعامل با افراد ناآشنا یا غریبه
• شرکت در مهمانی ها یا مجالس اجتماعی
• رفتن به محل کار یا مدرسه
• شروع مکالمات
• برقراری تماس چشمی
• دوستیابی
• ورود به اتاقی که افراد قبلاً در آن نشسته اند
• بازگرداندن اقلام به فروشگاه
• غذا خوردن جلوی دیگران
• استفاده از سرویس بهداشتی عمومی

فوبیای اجتماعی چگونه درمان می شود؟

داروهای تجویزی و رفتار درمانی دو درمان موثر برای اختلال اضطراب اجتماعی هستند. ممکن است هر دو را همزمان دریافت کنید. در اینجا برخی از جزئیات در مورد هر یک آمده است:

داروها درمانی

برای برخی، مصرف یک داروی تجویزی می تواند یک درمان آسان و موثر برای فوبیای اجتماعی باشد. داروها با کاهش علائم ناراحت کننده و اغلب شرم آور عمل می کنند. گاهی اوقات دارو می تواند علائم شما را به طور چشمگیری کاهش دهد یا حتی آنها را از بین ببرد. برخی از افراد ممکن است به یک داروی خاص واکنش نشان ندهند و به برخی اصلا کمکی نمی شود. هیچ راهی برای پیش بینی اینکه آیا یک دارو به شما کمک می کند یا نه وجود ندارد. گاهی اوقات، قبل از یافتن یکی که کار می کند، باید چندین مورد را امتحان کنید.

از جمله داروهای مورد سازمان غذا و دارو (FDA) برای درمان ترس اجتماعی به شرح زیر می باشند :

Paxil، Zoloft، Luvox و Effexor. اگرچه اینها تنها داروهایی هستند که به طور خاص برای این بیماری تایید شده اند، اما سایر داروها نیز ممکن است با موفقیت مورد استفاده قرار گیرند.

مزیت داروها این است که می توانند بسیار مؤثر باشند و فقط یک بار در روز مصرف می شوند. اما برخی از نقاط ضعف وجود دارد.

اول اینکه دارو فقط علائم را درمان می کند. اگر مصرف آن را قطع کنید، علائم شما ممکن است بازگردد. دوم، برخی از افراد عوارض جانبی ناشی از داروهای اضطراب دارند. آنها ممکن است شامل سردرد، معده درد، حالت تهوع و مشکلات خواب باشند.

همچنین، داروهای مورد تایید FDA برای اختلال اضطراب اجتماعی، مانند تمام داروهایی که برای درمان افسردگی نیز استفاده می‌شوند، دارای هشدار FDA هستند. FDA می گوید این داروها ممکن است باعث ایجاد یا بدتر شدن افکار یا رفتارهای خودکشی در جوانان زیر 24 سال شود. بنابراین، نوجوانانی که این داروها را مصرف می کنند باید از نظر تغییرات در افکار خودکشی به دقت تحت نظر باشند.

برای بسیاری از افراد، مزایای داروها بیشتر از مضرات آن است. شما و پزشکتان باید انتخاب را بسنجید.

اگر برای اختلال اضطراب اجتماعی دارو مصرف می کنید، در صورت بروز هر گونه عوارض جانبی، از جمله احساس ناراحتی و افسردگی، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. و هرگز بدون مشورت با پزشک خود، مصرف داروهای ضد اضطراب را متوقف نکنید. قطع ناگهانی یک داروی اضطراب ممکن است عوارض جانبی جدی ایجاد کند.

رفتار درمانی

رفتار درمانی با یک درمانگر آموزش دیده می تواند به شما کمک کند تا تفکری را که در موقعیت های اجتماعی شما را مضطرب می کند، شناسایی کرده و تغییر دهید.

نوعی رفتار درمانی به نام مواجهه درمانی اغلب برای ترس اجتماعی استفاده می شود. مواجهه درمانی با قرار دادن تدریجی شما در موقعیت های اجتماعی ناخوشایند عمل می کند و منتظر می ماند تا احساس راحتی کنید. در طول این فرآیند، مغز شما می‌آموزد که موقعیت اجتماعی که از آن می‌ترسیدید، در واقع چندان بد نیست.

اکثر درمانگرانی که مواجهه درمانی را انجام می دهند با قرار گرفتن در معرض کوچک در موقعیت های ناراحت کننده شروع می کنند، سپس زمانی که احساس راحتی کردید به مواجهه های دشوارتر می روند. مزیت این درمان این است که شما در حال درمان مشکل اساسی هستید، نه فقط علائم فوبیای اجتماعی. بنابراین اگر رفتار درمانی را متوقف کنید، احتمال بازگشت علائم شما کمتر است.

سایر روش های درمانی سوشیال فوبیا

درمان های دیگری نیز برای درمان اختلال اضطراب اجتماعی آزمایش شده است. آنها عبارتند از:

• آرامش درمانی

با این رویکرد درمانی، تکنیک هایی را برای آرامش بخشی مانند تمرینات تنفسی و مدیتیشن یاد می گیرید. اگرچه درمان آرام‌سازی ممکن است به برخی از فوبی‌های اجتماعی خاص کمک کند، اما درمان مؤثری برای اختلال اضطراب عمومی محسوب نمی‌شود.

• بتابلاکر

این داروها در ابتدا برای درمان فشار خون بالا یا سایر مشکلات قلبی استفاده می شدند. با این حال، بتا بلاکر برای درمان برخی از افراد مبتلا به نوع خاصی از فوبیای اجتماعی به نام “اضطراب اجتماعی عملکرد” نیز موثر هستند. این زمانی است که شما از اجرا می ترسید، مانند سخنرانی عمومی.

چه زمانی باید برای درمان اضطراب اجتماعی به پزشک مراجعه کنیم؟

اول، مهم است که بدانید اگر فوبیای اجتماعی دارید، غیرعادی نیستید. بسیاری از مردم آن را دارند. اگر نسبت به موقعیت‌های اجتماعی اضطراب و ترس شدید دارید، با پزشک خود در مورد درمان صحبت کنید. اگر اختلال اضطراب اجتماعی درمان نشود، ممکن است منجر به افسردگی، مشکلات مواد مخدر یا الکل، مشکلات مدرسه یا کار، و کیفیت پایین زندگی شود.