داستان غدیر خم و ماجرای به امامت رسیدن حضرت علی (ع) بصورت کامل

به مناسبت عید غدیر خم مناسب دیدیم تا داستان غدیر خم و ماجرای به امامت رسیدن حضرت علی (ع) را با جزئیات بیشتری برای شما بازگو کنیم. همه ما داستان غدیر خم را شنیده ایم و کم و بیش با ماجرایی که در روز عید غدیر رخ داده آشنایی داریم. اما در این مطلب قصد داریم با جزئیات بیشتری ماجرای غدیر خم را بررسی کنیم و ببینیم در روز عید غدیر چه اتفاقاتی رخ داده است.

«مَن کُنتُ مَولاهُ فَهذا علیٌ مَولاه»

«هرکه من مولای اویم پس علی مولای اوست»

عکس نوشته تبریک عید غدیر 

داستان غدیر خم چیست؟ 

عید غدیر یکی از اعیاد بزرگ شیعیان است که آن را جشن می گیرند و این روز بزرگ را به سیدها تبریک می گویند. چرا غدیر خم؟ علت نامگذاری این روز این است که به امامت رسیدن حضرت علی (ع) توسط پیامبر (ص) در محلی به نام غدیر خم اتفاق افتاد. «غدیر» در زبان عربی به معنی گودال و خم نام محلی است.

غدیر خم کجاست؟

«غدیر خم» نام ناحیه‌ای در بین دو شهر مکه و مدینه است که از مکه حدود 64 کیلومتر فاصله دارد و در مسیر حرکت حاجیان است و به خاطر وجود برکه‌ای در این محل که در آن آب باران جمع می‌شده‌است، به این نام شهرت یافته‌است. غدیر خم حدود 3 کیلومتر با جحفه فاصل دارد و جحفه محلی است که اهالی مصر، مدینه، عراق و شام از یکدیگر جدا می‌شوند.

واقعه غدیر از آن جا شروع شد که آیه تبلیغ بر پیامبر نازل شد. این آیه قبل از سفر حج بر پیامبر وحی شد.آیه تبلیغ (سوره مائده آیه ۶۷) از آخرین آیات نازل شده قرآن بر پیامبر(ص) است. طبق این آیه، پیامبر اسلام(ص) موظف شد پیامی را به مردم ابلاغ کند که اگر در رساندن آن کوتاهی کند، رسالت پیامبریِ خود را به انجام نرسانده است. متن و ترجمه آیه تبلیغ به شرح زیر است:

“يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ ۚ وَاللَّـهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّـهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ”

“اى پيامبر، آنچه را از جانب پروردگارت به تو نازل شده، ابلاغ كن؛ و اگر نكنى رسالتش را به انجام نرسانده‌اى. و خدا تو را از [گزند] مردم نگاه مى‌دارد. بی گمان، خدا گروه كافران را هدايت نمى‌ كند.”

به عقیده مفسران دینی و آنچه از منابع شیعیان و حتی برخی منابع اهل سنت برمی آید این است که آیه تبلیغ پس از بازگشت رسول خدا از آخرین حج خود و در منطقه غدیر خم در ۱۸ ذی‌الحجه نازل شده است. این آیه از نظر عالمان شیعه سند جانشینی امیر المومنین علی (ع) بر ولایت مسلمین می باشد.

متن زیبا برای تبریک عید غدیر

ماجرای واقعه غدیر خم چیست؟

در تاریخ 18 ذی الحجه سال دهم هجری قمری پیامبر به همراه تعداد زیادی از مسلمانان برای انجام مراسم حج از مدینه به سمت مکه حرکت کرد (این سفر به حجة الوداع نیز معروف است). پس از انجام مراسم حج و در مسیر بازگشت به مدینه در محلی به نام غدیر خم آیه تبلیغ بر پیامبر (ص) نازل شد که در آن به پیامبر ابلاغ شد که حضرت علی (ع) را به عنوان جانشین بعد از خود به مردم معرفی کند. پیامبر از این بابت نگران انکار مردم بودند و به گفته برخی روایات 3 بار فرشته وحی بر پیامبر نازل شد و تأکید کرد که این امر را به انجام برساند.

پیامبر دستور توقف کاروان را دادند و فرمودند منتظر شویم تا کسانی که هنوز به ما نرسیده اند برسند و به دیگرانی که رفته اند بگویید تا بازگردند. بعد از اینکه جمعیت زیادی (بیش از هفتاد هزار نفر) در محل جمع شدند، همه منتظر بودند ببیند این موضوع مهم که برای آن جمع شده اند چیست. پس از اقامه نماز ظهر پیامبر شروع به قرائت خطبه ی غدیر نمودند:

متن و معنی خطبه غدیر

پیامبر دستور دادند کاروانیان از جهاز شترها محل بلندی بسازند که برای همه قابل رؤیت باشد و سپس دست حضرت علی (ع) را گرفتند و خطبه غدیر را قرائت نمودند که متن خطبه غدیر به شرح زیر است (متن خطبه غدیر بسیار طولانی است و در ادامه قسمتی از خطبه غدیر که پیامبر (ص) به طور واضح ولایت و امامت حضرت علی (ع) را به همگان معرفی می کنند آورده شده است):

“فَاعْلَمُوا مَعاشِرَ النّاسِ (ذالِکَ فیهِ وَافْهَموهُ وَاعْلَمُوا) أَنَّ الله قَدْ نَصَبَهُ لَکُمْ وَلِیّاً وَإِماماً فَرَضَ طاعَتَهُ عَلَی الْمُهاجِرینَ وَالْأَنْصارِ وَ عَلَی التّابِعینَ لَهُمْ بِإِحْسانٍ، وَ عَلَی الْبادی وَالْحاضِرِ، وَ عَلَی الْعَجَمِی وَالْعَرَبی، وَالْحُرِّ وَالْمَمْلوکِ وَالصَّغیرِ وَالْکَبیرِ، وَ عَلَی الْأَبْیَضِ وَالأَسْوَدِ، وَ عَلی کُلِّ مُوَحِّدٍ. ماضٍ حُکْمُهُ، جازٍ قَوْلُهُ، نافِذٌ أَمْرُهُ، مَلْعونٌ مَنْ خالَفَهُ، مَرْحومٌ مَنْ تَبِعَهُ وَ صَدَّقَهُ، فَقَدْ غَفَرَالله لَهُ وَلِمَنْ سَمِعَ مِنْهُ وَ أَطاعَ لَهُ.

مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّهُ آخِرُ مَقامٍ أَقُومُهُ فی هذا الْمَشْهَدِ، فَاسْمَعوا وَ أَطیعوا وَانْقادوا لاَِمْرِ(الله) رَبِّکُمْ، فَإِنَّ الله عَزَّوَجَلَّ هُوَ مَوْلاکُمْ وَإِلاهُکُمْ، ثُمَّ مِنْ دونِهِ رَسولُهُ وَنَبِیُهُ الُْمخاطِبُ لَکُمْ، ثُمَّ مِنْ بَعْدی عَلی وَلِیُّکُمْ وَ إِمامُکُمْ بِأَمْرِالله رَبِّکُمْ، ثُمَّ الْإِمامَةُ فی ذُرِّیَّتی مِنْ وُلْدِهِ إِلی یَوْمٍ تَلْقَوْنَ الله وَرَسولَهُ.”

هان مردمان! بدانید این آیه درباری اوست. ژرفی آن را فهم کنید و بدانید که خداوند او را برایتان صاحب اختیار و امام قرار داده، پیروی او را بر مهاجران و انصار و آنان که به نیکی از ایشان پیروی می کنند و بر صحرانشینان و شهروندان و بر عجم و عرب و آزاد و برده و بر کوچک و بزرگ و سفید و سیاه و بر هر یکتاپرست لازم شمرده است.

اجرای فرمان و گفتار او لازم و امرش نافذ است. ناسازگارش رانده، پیرو و باورکننده اش در مهر و شفقت است. هر آینه خداوند، او و شنوایان سخن او و پیروان راهش را آمرزیده است.

هان مردمان! آخرین بار است که در این اجتماع به پا ایستاده ام. پس بشنوید و فرمان حق را گردن گذارید؛ چرا که خداوند عزّوجلّ صاحب اختیار و ولی و معبود شماست؛ و پس از خداوند ولی شما، فرستاده و پیامبر اوست که اکنون در برابر شماست و با شما سخن می گوید. و پس از من به فرمان پروردگار، علی ولی و صاحب اختیار و امام شماست. آن گاه امامت در فرزندان من از نسل علی خواهد بود. این قانون تا برپایی رستاخیز که خدا و رسول او را دیدار کنید دوام دارد.

معرفی علی (ع) توسط پیامبر (ص) در روز عید غدیر

حضرت علی (ع) در آن ایام در یمن بودند و به تبلیغ اسلام مشغول بودند که برای همراهی پیامبر (ص) در مراسم حج به ایشان پیوستند. بعد از اینکه پیامبر خطبه غدیر را خواندند دست علی(ع) را بلند نمود تا مردم او را ببینند و فرمودند:

“ای مردم، آیا من از خود شما، به ولایت (سرپرستی) شما سزاوار‌تر نیستم؟” مردم همگی گفتند: “آری،‌ ای پیامر” حضرت فرمود: “خداوند ولی من است و من ولی مؤمنین‌ام و من به خود شما، به ولایت (سرپرستی) شما سزاوار ترم. پس هر کس که من مولای اویم، علی مولای اوست.”

رسول خدا(ص) سه بار این جمله را تکرار کرد و فرمود: “خداوندا، دوست بدار و سرپرستی کن هر کسی را که علی را دوست دارد و او را مولای خود بداند و دشمن بدار هر کسی را که او را دشمن می‌دارد و یاری نما هر کسی را که او را یاری مینماید و به حال خود رها کن هر کس را که او را وا می‌گذارد.” سپس خطاب به مردم فرمود: ” حاضران این پیام را به غایبان برسانند.»

آیه اکمال

بعد از اینکه پیامبر حضرت علی (ع) را به عنوان جانشین خود اعلام کرد و مأموریت خود را به انجام رساند قبل از اینکه جمعیت پراکنده شوند آیه 3 سوره مائده نازل شد که به آیه اکمال معروف است و به شرح زیر است:

«الْیوْمَ أَکمَلْتُ لَکمْ دینَکمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیکمْ نِعْمَتی وَ رَضیتُ لَکمُ الْإِسْلامَ دیناً»

«امروز دین شما را کامل نمودم و نعمت خود را بر شما تمام کردم و دین اسلام را برای شما پسندیدم.»

 بعد از این ماجرا همه خوشحال و راضی از این اتفاق بودند و حاضران یک به یک به حضرت علی (ع) تبریک می گفتند حتی ابوبکر و عمر و سپس خیمه ای ساختند که در آنجا همه حاضران به خدمت حضرت علی (ع) رسیدند و به ایشان تبریک گفتند.

حدیث غدیر یکی از احادیث متواتر شیعیان است که توسط بسیاری از جمله عمر بن خطاب، عثمان بن عفان، عایشه، سلمان فارسی، ابوذر غفاری، جابر بن عبدالله انصاری و بسیاری دیگر بدون واسطه نقل شده و مورد قبول مسلمانان اعم از شیعه و سنی است.

اختلاف شیعه و سنی در باره حدیث غدیر و داستان غدیر خم در این است که شیعیان معتقدند که پیامبر حضرت علی (ع) را به عنوان ولی، سرپرست و جانشین بعد از خود منصوب نمودند ولی اهل سنت معتقدند که پیامبر حضرت علی (ع) را به عنوان دوست خود معرفی نمودند و کلمه “ولی” را به “دوستی” تعبیر و تفسیر می کنند.

در این نوشته سعی کردیم مختصری از داستان غدیر خم را برای شما بازگو کنیم تا با ماجرای غدیر بیشتر آشنا شوید.