زردی نوزاد (علائم، دلایل، روش تشخیص، راه درمان، نشانه های خوب شدن)

یکی از رایجترین مشکلات نوزادان در بدو تولد زردی است. در این نوشته خواهیم گفت که علت زردی نوزادان چیست؟ نشانه های زردی نوزاد کدامند. همچنین راه های درمان زردی نوزاد و نشانه های خوب شدن زردی نوزاد نیز توضیح داده خواهد شد. گرچه زردی نوزاد معمولا خطرناک نیست اما اگر میزان بیلی روبین بیش از حد باشد باعث می شود به مغز نوزاد آسیب وارد شود. با مینویسم همراه باشید.

علائم زردی نوزاد

آیا نوزاد تازه به دنیا آمده‌ی شما دارای علائم زیر است؟

• زردی (پوست زرد) در نوزاد در طول سه ماه اول زندگی (90 روز اول). 
• پوست به دلیل سطح بالای بیلی روبین در خون به رنگ زرد درمی‌آید. 

ارتباط بین زردی و بیلیروبین

• زردی به معنی زرد شدن پوست است. 
• بیلی روبین رنگدانه‌ای است که پوست را به رنگ زرد درمی‌آورد.
• بیلی روبین از تجزیه طبیعی گلبول‌های قرمز قدیمی خون حاصل می‌شود. 
• کبد به طور طبیعی از دست بیلیروبین‌ها خلاص می‌شود. اما، در بدو تولد، کبد بالغ نشده است. 
• نیمی از نوزادان دچار زردی می‌شود. معمولاً زردی نوزاد خفیف است. 
• در صورتی که سطح بیلی روبین حدود 20 باشد، آن وقت زردی نوزاد خطرناک خواهد بود. رسیدن به چنین سطح بالایی از بیلی روبین بسیار نادر است. 
• در صورت دستیابی به این سطح بالا از بیلی روبین، نوزاد نیاز به درمان خواهد داشت. به همین دلیل است که پزشک سطح بیلی روبین خون نوزاد را تا وقتی که کاهش یابد، به طور منظم بررسی می‌کند. 

دلایل زردی نوزاد

بهتر است بدانیم دلایل زردی نوزادان هنگام تولد چیست.

زردی فیزیولوژیکی (50 درصد از نوزادان)

• شروع از 2 تا 3 روز اول 
• اوج زردی نوزاد در روز 4 تا 5 رخ می‌دهد و سپس، بهبود می‌یابد. 
• پس از یک تا 2 هفته از بین می‌رود. 

زردی حاصل از شیردهی یا سوء تغذیه (5 تا 10 درصد از نوزادان)

• به دلیل مصرف ناکافی شیر مادر
• الگوی شروع زردی مشابه با نوع زردی فیزیولوژیکی
• همچنین، باعث افزایش وزن کم می‌شود.
• نیاز به پیگیری دقیق و بررسی وزن دارد. 

زردی ناشی از شیر مادر (10 درصد از نوزادان)

• به دلیل ماده‌ای در شیر مادر حاصل می‌شود که مانع از بین رفتن بیلی روبین‌های خون می‌شود. 
• خوردن شیر مادر و افزایش وزن طبیعی است.
• شروع از روز 4 تا 7
• 3 تا 12 هفته به طول می‌انجامد.
• خطرناک نیست. 

ناسازگاری گروه خونی ABO و Rh (خطرناک ولی نادر)

• در 24 ساعت اول زندگی نوزاد شروع می‌شود. 
• می‌تواند به سطوح خطرناکی برسد. 

بیماری کبد (خطرناک ولی نادر)

• سرنخ اصلی، مدفوع به رنگ خاکستری روشن یا زرد کمرنگ است. 
• زردی نوزاد از بین نمی‌رود.
• علت آن می‌تواند عفونت کبد (هپاتیت) و یا انسداد مجاری صفراوی (آترزی صفراوی) باشد. 

چه موقع زردی نوزاد خطرناک است

• وقتی که بیدار نمی‌شود.
• وقتی که حرکت نمی‌کند یا ضعیف است.
• وقتی که فکر می‌کنید فرزندتان در شرایط بسیار خطرناک قرار دارد و نیاز به فوریت‌های پزشکی است.

در موارد زیر زردی نوزاد خطرناک است

• سن نوزاد کمتر از یک ماه است و به نحوی غیرعادی عمل یا رفتار می‌کند. 
• مشکوک به کم‌آبی هستید. بیش از 8 ساعت است که نوزاد ادرار نکرده یا ادرار تیره داشته است. دهان بسیار خشک و چشمان بدون اشک نیز از دیگر نشانه‌های آن می‌باشد. 
• تب – توجه: بدون تجویز پزشک، به کودک خود داروهای تب‌بر ندهید. 
• دمای کمتر از 36 درجه سانتی‌گراد که با گرم کردن نوزاد بالا نمی‌رود. 
• زردی نوزاد در طول 24 ساعت اول زندگی او شروع می‌شود. 
• پوست به رنگ زرد یا نارنجی درمی‌آید.
• زردی به پاها می‌رسد.
• زردی به مرور بدتر می‌شود. 
• شما احساس می‌کنید که فرزندتان به مراقبت پزشکی نیاز دارد و این یک مورد اورژانسی است. 
• نوزاد پرخطر برای زردی شدید. عوامل ریسک عبارتند از: نوزاد نارس به دنیا آمده در هفته‌ی 36ام یا کمتر، مشکل گروه خونی ABO یا Rh، نیاز به فتوتراپی، خونریزی در پوست سر، نژاد آسیایی، مشکلات شیردهی.
• سفیدی چشم‌ها زرد می‌شود.
• زردی نوزاد به معده (ناحیه شکم) سرایت می‌کند.
• شما در مورد میزان زردی نگران هستید.
• شما در مورد میزان شیر خوردن نوزاد نگران هستید.
• مدفوع زرد رنگ کمتر از سه بار در روز. استثنا: تغذیه با شیر مادر و پیش از روز 5ام از زندگی.
• روز 2 تا 4 از زندگی و 24 ساعت است که نوزاد مدفوع نکرده و تغذیه با شیر مادر صورت گرفته است.
• پوشک مرطوب کمتر از 6 بار در روز. استثنا: سه پوشک مرطوب در روز پیش از روز 5ام می‌تواند طبیعی باشد اگر نوزاد
• با شیر مادر تغذیه شود.
• نوزاد چهار روز بیشتر دارد اما از زمان ترخیص معاینه نشده است.
• شما فکر می‌کنید که کودک را باید به پزشک ببرید اما مشکل اورژانسی و فوری نیست.
• رنگ پوست نوزاد پس از 7 روز زردتر می‌شود.
• زردی نوزاد پس از 14 روز از بین نرفته است.
• زردی نوزاد پس از روز هفت شروع می‌شود یا برمی‌گردد.
• مدفوع سفید، زرد کمرنگ یا خاکستری است.
• شما سوالات یا نگرانی‌های دیگری هم دارید.

 درمان زردی خفیف نوزاد در خانه

در صورتی که زردی نوزاد خفیف است می توانیدبرای درمان خانگی زردی نوزاد اقدام نمایید. توصیه‌ها برای زردی خفیف نوزاد در ادامه آورده شده است.

1. آنچه باید در مورد زردی نوزاد بدانید؟

• زردی در 50 درصد از نوزادان رخ می‌دهد. 
• آن برای مدت زمان کوتاهی باقی می‌ماند و سپس از بین می‌رود. اغلب، خطرناک نیست. 
• زردی ابتدا از صورت آغاز می‌شود. 
• زردی که تنها در قسمت صورت باقی بماند، هیچ‌گاه خطرناک نیست. 
• در ادامه، چندین توصیه در رابطه با مراقبت از نوزاد آمده است که می‌تواند به شما کمک کند. 

2. تعداد دفعات شیر دادن به نوزاد با شیشه شیر را بیشتر کنید

• در صورتی که نوزاد با شیشه شیر تغذیه می‌کند، تعداد دفعات آن را بیشتر کنید. 
• سعی کنید هر 2 -3 ساعت یکبار به کودک شیر دهید. 
• اجازه ندهید کودک بیشتر از 4 ساعت در شب بدون شیر خوردن بخوابد. 

3. تعداد دفعات تغذیه نوزاد با شیر مادر را بیشتر کنید

• در صورتی که نوزاد از شیر مادر تغذیه می‌کند، تعداد دفعات آن را بیشتر کنید. 
• سعی کنید هر ⅕ تا 2 ساعت یکبار به کودک شیر دهید. 
• اجازه ندهید کودک بیشتر از 4 ساعت در شب بدون شیر خوردن بخوابد. 
• هدف: حداقل 10 بار شیر خوردن در طول هر 24 ساعت. 

4. مدفوع کم بدان معنی است که کودک به شیر بیشتری نیاز دارد

• شیر مادر و شیر خشک می‌تواند بیلی روبین را از بدن نوزاد خارج کند. در نتیجه، تغذیه مناسب برای پایین آوردن سطح بیلی روبین ضروری است. 
• در ماه اول، تعداد دفعات مدفوع کودک را به صورت روزانه بررسی کنید. تعداد دفعات مدفوع نشان‌دهنده‌ی میزان شیر خوردن نوزاد است. 
• در صورتی که نوزاد 5 روزه یا بیشتر باشد، باید حداقل 3 بار در روز مدفوع کند. اگر تعداد دفعات از این عدد کمتر باشد، معمولاً بدان معنی است که کودک باید شیر بیشتری بخورد. 
• سعی کنید تعداد دفعات شیر خوردن نوزاد را بیشتر کنید. 
• در صورتی که رد شیر دادن به فرزند خود مشکل دارید، با پزشک مشورت کنید. همچنین، وزن کودک را نیز به طور منظم بررسی کنید. 

5. زردی نوزاد چقدر طول می کشد

• زردی فیزیولوژیکی در روز 4 تا 5 به اوج می‌رسد. 
• این نوع زردی پس از یکی دو هفته به تدریج کاهش می‌یابد. 

6. تشخیص زردی (نشانه های خوب شدن زردی نوزاد)

• زردی نوزاد از ناحیه صورت آغاز می‌شود و به سمت سرایت می‌کند. سعی کنید محل توقف آن را مشخص کنید. 
• نوزاد خود را بدون لباس زیر نور طبیعی نزدیک به پنجره بررسی کنید. 
• با انگشت روی پوست فشار دهید تا رنگ طبیعی پوست از بین برود. 
• سعی سعی کنید ببینید که آیا پیش از برگشتن رنگ صورتی پوست، رنگ زرد قابل مشاهده است یا نه. 
• سعی کنید ببینید که رنگ زرد در کجای بدن متوقف می‌شود. 
• زردی که تنها در ناحیه صورت باشد، هیچ‌گاه خطرناک نیست. زمانی که سینه درگیر می‌شود، سطح خطر بالاتر است. اگر زردی شامل چشم‌ها، معده، دست‌ها و پاها هم شود، سطح بیلی روبین خون نوزاد باید بررسی شود. 

7. چه زمانی باید با پزشک تماس گرفت

• وقتی زردی بدتر شد.
• وقتی سفیدی چشم به زردی رفت. 
• ناحیه شکم و پاهای نوزاد زرد شدند. 
• تعداد دفعات شیر خوردن نوزاد بسیار کم شد.
• رفتار نوزاد به نحوی غیرطبیعی به نظر رسید. 
• زردی نوزاد بیشتر از 14 روز به طول انجامید. 
• احساس می‌کنید که فرزندتان به معاینه‌ی پزشک نیاز دارد. 
• به یاد داشته باشید که در صورت مشاهده‌ی هرگونه علائم خطرناک دیگر حتماً با پزشک تماس بگیرید.

درمان های سنتی زردی نوزاد

بسیاری از افراد برای درمان زردی نوزادان روش های سنتی و قدیمی را امتحان می کنند مانند قرار دادن کودک زیر نور مهتابی و روش دیگر. حل ببینیم روش های درمان زردی نوزاد در طب سنتی کدامند و آیا این روش ها موثرند یا نه.

درمان زردی نوزاد با لیموشیرین

استفاده از لیمو شیرین تنها تاثیری که دارد این است که از افزایش درجه زردی کودک جلوگیری می کند و مانع پیشرفت زردی نوزاد می شود. همچنین در نوزادانی که زردی بسیار خفیفی دارند به عنوان یک روش درمان مورد استفاده قرار می گیرد.

درمان زردی نوزاد با انار

پزشکان معتقدند تا 6 ماهگی به نوزاد خود آب معمولی هم ندهید زیرا شیر مادر همه مواد مورد نیاز بدن نوزاد را دارد و نیازی نیست مایعات دیگر به نوزاد خود دهید. به همین دلیل برای درمان زردی کودک با انار، دادن انار به طور مستقیم به نوزاد کاملاً اشتباه و خطرناک است و اصلا توصیه نمی شود.

درمان زردی با لامپ مهتابی

استفاده از نور مهتابی برای درمان زردی پایه و اساس علمی ندارد و هیچ مدرکی برای اثبات تاثیرگذاری آن وجود ندارد. اما به هر حال یکی از روش های رایج درمان زردی نوزادان است.

درمان زردی نوزاد با شیر خشت

شیر خشت یک گیاه است که در قدیم برای درمان زردی مورد استفاده قرار می گرفته و هم اکنون نیز توسط برخی توصیه می شود. اما در حال حاضر بسیاری از پزشکان درمان زردی با شیر خشت را قبول ندارند. پزشکان طب سنتی معتقدند شیر خشت دارای ماده ای به نام  پلی ساکارید و مانیتول هستند که میزان جذب مانیتول از دستگاه گوارش نوزاد را کاهش داده و منجر به اسهال در نوزاد می شود. اسهال باعث می شود بیلی روبین اضافی از بدن نوزاد خارج شود.

حجامت نوزاد برای درمان زردی

یکی از  درمان های سنتی زردی نوزاد حجامت است. حجامت نوزادان با ایجاد خراش کوچک در پشت گوش نوزاد انجام می شود. این روش بیخطر است اما به شرطی که با رعایت موارد بهداشتی و توسط فرد خبره انجام شود.