آیا پایین بودن پلاکت خون نشانه سرطان است + علل و تعداد نرمال پلاکت خون

پلاکت، سلول های کوچکی هستند که در خون جریان دارند. مانند سایر سلول های خونی، پلاکت ها نیز در مغز استخوان تشکیل می شوند. پلاکت خون، سلول های لخته کننده هستند. آن ها بعد از آسیب وارد شدن به بدن، جمع می شوند تا روند خونریزی را متوقف یا کند کنند. پایین بودن پلاکت خون می تواند به دلایل متفاوتی ایجاد شود که یکی از آن ها سرطان و درمان های مربوط به سرطان است. در این نوشته به بررسی این موضوع می پردازیم که آیا پایین بودن پلاکت خون نشانه سرطان است؟ همچنین دیگر دلایل پایین بودن پلاکت خون را نام برده، تعداد نرمال و غیرنرمال پلاکت خون، علائم پایین بودن پلاکت خون را ذکر می کنیم. علاوه بر این، استراتژی هایی برای کنترل بیماری و همچنین درمان آن را نیز مطرح می نماید.

تعداد پلاکت خون در افراد مبتلا به ترومبوسیتوپنی پایین است. این امر منجر به کاهش توانایی بدن در لخته کردن و توقف خونریزی می شود. اگر شما نیز چنین بیماری دارید، مهم است بدانید که آن چه تاثیری بر سلامتیتان می گذارد و برای حفظ سلامتی خود چه باید بکنید. برای خواندن دیگر علل پایین بودن پلاکت خون با مینویسم همراه باشید.

تعداد نرمال و غیرنرمال پلاکت خون

آزمایش شمارش کامل سلول های خونی (CBC) یک آزماش خون استاندارد به شمار می رود. تعداد پلاکت ها ازجمله مواردی است که از طریق این آزمایش اندازه‌ گیری می شود. در ادامه، معنی تعداد پلاکت های خون آورده شده است:

تعداد پلاکت خون نرمال	بین 150000 تا 450000 پلاکت در هر میکرولیتر خون
تعداد پلاکت خون پایین	کمتر از 150000 پلاکت در هر میکرولیتر خون
خطر خونریزی خفیف	کمتر از 50000 پلاکت در هر میکرولیتر خون
خطر خونریزی جدی	بین 10000 تا 20000 پلاکت در هر میکرولیتر خون یا کمتر

همچنین بخوانید: نشانه های غلظت خون بالا

علت پایین بودن پلاکت خون چیست؟ آیا خطرناک است؟

افراد مبتلا به سرطان خون و یا افرادی که تحت شیمی درمانی هستند معمولا تعداد پلاکت های کمتری دارند اما پایین بودن پلاکت خون همیشه به معنی سرطان نیست. اگر در آزمایش خون خون متوجه شده اید که تعداد پلاکت های خون شما کمتر از میزان مجاز و نرمال است قبل از اینکه نگران شوید دیگر دلایل پایین بودن پلاکت خون که در ادامه آمده است را بخوانید.

علل ژنتیکی پایین بودن پلاکت خون

ترومبوسیتوپنی (کمتر بودن پلاکت های خون از مقدار طبیعی) می تواند ژنتیکی باشد و بین اعضای خانواده منتقل شود. ترومبوسیتوپنی ژنتیکی نادر است. این بیماری گاهی اوقات با اشکال دیگر بیماری اشتباه گرفته می شود.

اختلال عملکرد یا تخریب پلاکت

بدن ممکن است به تنهایی به اندازه کافی پلاکت تولید کند اما برخی از بیماری ها یا داروها در عملکرد پلاکت ها اختلال ایجاد می کنند یا آن ها را از بین می برند.

بیماری های خودایمنی

وقتی یک بیماری خودایمنی دارید، سیستم ایمنی بدن به سلول های سالم حمله می کند. بیماری هایی مانند لوپوس یا روماتیسم مفصلی باعث می شوند تا بدن، پلاکت های خون را از بین ببرد.

عفونت های باکتریایی خون

باکترمی که مسمومیت خونی نیز نامیده می شود، یک عفونت باکتریایی است که بر خون تاثیر می گذارد. این عفونت منجر به کاهش تعداد پلاکت های خون می شود.

دارو

 داروهای ضدانعقاد خون ازجمله داروهایی هستند که از لخته شدن خون جلوگیری می کنند. هپارین نمونه ای از این نوع داروهاست.

کاهش تولید پلاکت

ترومبوسیتوپنی همچنین زمانی رخ می دهد که بدن به اندازه کافی پلاکت تولید نمی کند. دلایل مختلفی برای این موضوع وجود دارد.

بارداری

ترومبوسیتوپنی بارداری در سه ماه اول بارداری شایع است. این مشکل به دلیل افزایش حجم خون رخ می دهد.

تعداد پلاکت ها در این بیماری ثابت می ماند اما از آنجایی که حجم خون افزایش می یابد، پلاکت ها رقیق تر می شوند. معمولاً خطر خونریزی جدی پایین است.

شیمی درمانی و پرتودرمانی

شیمی درمانی و پرتودرمانی از درمان های اصلی سرطان هستند. این درمان ها در از بین بردن سلول های سرطانی بسیار موثر هستند. متاسفانه، آن ها نمی توانند تفاوت بین سلول های سالم و سلول های سرطانی را تشخیص دهند.

این درمان ها، هر سلولی که به سرعت تکثیر می شود را هدف قرار می دهند. این شامل سلول های مغز استخوان نیز می شود. درمان های بکار رفته برای سرطان به طور ناخواسته سلول های مغز استخوانی که پلاکت تولید می کنند را از بین می برند. وقتی این اتفاق می افتد، بدن دیگر قادر به تولید پلاکت موردنیاز خود نیست.

سرطان خون

سرطان خون نیز منجر به کاهش پلاکت می شود. وقتی مغز استخوان مورد حمله سلول های سرطانی قرار می گیرد، سلول های سالم توسط سلول های سرطانی از بین می روند. این موضوع بر تولید پلاکت ها تاثیر می گذارد. گرچه کاهش پلاکت خون همیشه نشانه سرطان نیست و می تواند دلایل دیگری داشته باشد اما می تواند نشانه ای بر وجود آن باشد.

کمبود مواد مغذی

تغذیه نامناسب نیز منجر به کاهش تعداد پلاکت های خون می شود. بدن برای تولید پلاکت به ویتامین B12 و فولات نیاز دارد.

عفونت های ویروسی

برخی از عفونت های ویروسی ازقبیل HIV یا هپاتیت C مانع از تولید پلاکت توسط مغز استخوان می شوند.

مصرف بیش از اندازه الکل

یکی از دلایل پایین بودن پلاکت خون مصرف الکل است. مصرف بیش از اندازه الکل منجر به سوءتغذیه می شود و بدن، مواد مغذی موردنیاز خود را دریافت نمی کند.

افرادی که بیش از اندازه الکل مصرف می کنند، دچار ناهنجاری های مغز استخوان می شوند. وقتی این اتفاق می افتد، بدن در تولید پلاکت های جدید دچار مشکل می شود. خود الکل نیز اثر سمی بر مغز استخوان دارد.

خلاصه: بسیاری از بیماری ها منجر به کاهش تولید پلاکت ها می شوند. این بیماری ها اغلب مانع تولید پلاکت توسط مغز استخوان می گردند. ویروس های خاص، تغذیه نامناسب و مصرف بیش از اندازه الکل نیز بر توانایی تولید پلاکت بدن تاثیر می گذارد. سرطان خون و روش های درمان سرطان نیز همین اثر را بر تولید پلاکت خون دارند.

بزرگ شدن طحال

بیماری های متلفی منجر به بزرگ شدن طحال می شوند. یک طحال سالم، یک سوم از پلاکت های خون را در خود ذخیره می کند. طحال بزرگ شده، پلاکت ها را به دام می اندازد و اجازه ورود آن ها به جریان خون را نمی دهد. بنابراین اگر تعداد پلاکت خون شما پایین است یکی از دلایل آن می تواند بزرگی طحال باشد

علائم پایین بودن پلاکت خون

پایین بودن پلاکت منجر به بروز علائم متعددی می شود. اگر متوجه این علائم شدید یا این علائم بدتر و شدیدتر شدند، با پزشک خود تماس بگیرید.

• لکه های قرمز روی پوست که پورپورا نامیده می شوند.
• پتشی، لکه های قرمز کوچک روی پوست
• خونریزی بسیار زیاد در پی جراحت جزئی
• درد در مفاصل، به خصوص در زانو و لگن
• خونریزی مکرر بینی
• خونریزی دهان و لثه ها
• خون در ادرار یا مدفوع
• سردرد

اگر علائم زیر را دارید حتماً به پزشک مراجعه کنید.

• سردرد، گیجی و سرگیجه
• خونریزی هنگام سرفه یا مشکل در تنفس
• خونریزی در ادرار، مدفوع و استفراغ
• خونریزی واژن بعد از یائسگی یا خونریزی شدید و غیرعادی واژن.

کنترل پایین بودن پلاکت خون

شما می توانید مشکلات ناشی از پایین بودن پلاکت خون را با انجام کارهای زیر که منجر به کاهش خطر خونریزی می شوند، محدود کنید:

• از مصرف برخی از داروها بپرهیزید. این شامل داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDها) مانند آسپرین و ادویل (ایبوپروفن) است. اگر داروهای رقیق کننده خون مصرف می کنید، از پزشک در مورد خطر خونریزی سوال کنید. مراقب مواد غذایی رقیق کننده خون نیز باشید. از یک ریش تراش برقی استفاده کنید. این کار منجر به بریدگی های کمتر می شود.
• هنگام کار با اشیای تیز مانند چاقو یا قیچی بیشتر مراقب باشید.
• از مسواک بسیار نرم استفاده کنید. لثه ملتهب آسان تر خونریزی می کند. مراقبت از دهان منجر به کاهش التهاب لثه می شود. زمانی که تعداد پلاکت ها بسیار پایین است، از نخ دندان استفاده نکنید.
• بینی تان را به آرامی تمیز کنید. این کار به جلوگیری از خونریزی بینی کمک می کند.
• مصرف الکل را متوقف یا محدود کنید.

خلاصه: شما می توانید مشکلات ناشی از پایین بودن پلاکت خون را از طریق اقداماتی برای جلوگیری از آسیب محدود کنید. علاوه بر این، از مصرف برخی از داروها و الکل بپرهیزید.

اگر خونریزی آغاز شد، چه باید کرد؟

خونریزی در فردی که کمبود پلاکت دارد، می تواند یک نگرانی جدی باشد. اگر خونریزی شروع شد، با پزشک خود تماس بگیرید. مراحل زیر را برای به حداقل رساندن خونریزی دنبال کنید.

• بنشینید یا دراز بکشید. سعی کنید آرام بمانید.
• اگر جای زخم را می بینید، روی آن را فشار دهید.
• یک کیسه یخ روی زخم قرار دهید تا سرعت خونریزی کندتر شود.
• اگر زخم روی دست یا پا قرار دارد، آن اندام را بالاتر از قلب خود نگه دارید.
• اگر در ادرار خود خون می بینید، مصرف مایعات را افزایش دهید و با پزشک خود صحبت کنید.
• اگر متوجه خون در استفراغ خود شدید، با پزشک تماس بگیرید. داروهای ضد تهوع و آنتی اسید را بر اساس دستورالعمل پزشک مصرف کنید.
• اگر خونریزی واژنی دارید، تامپون مصرف نکنید. توجه کنید که چند پد بهداشتی استفاده می کنید. به هرگونه لخته خون توجه کنید.

خلاصه: اگر تعداد پلاکت های خونتان پایین است و شروع به خونریزی کرده اید، با پزشک تماس بگیرید. خونریزی را می توانید از طریق اعمال فشار یا استفاده از کیسه یخ کاهش دهید.

درمان پایین بودن پلاکت خون

تشخیص دلیل پایین بودن پلاکت خون بسیار اهمیت دارد. وقتی دلیل آن مشخص شد، روش های درمان می توانند به برگشتن سطح پلاکت به حد نرمال کمک کنند.

اگر درمان هایی دریافت می کنید که بر سطح پلاکت تاثیر می گذارند، از قبیل درمان سرطان، پلاکت ها بعد از به پایان رسیدن دوره درمان به سطح نرمال برمی گردند. به یاد داشته باشید که این موضوع برای هر فرد متفاوت است.

برخی از موارد، ممکن است به تزریق پلاکت نیاز باشد. طی این فرآیند، شما پلاکت را به صورت وریدی از اهداکننده دریافت می کنید. تزریق خون به پیشگیری عوارض ناشی از خونریزی کمک می کند.

بیماری های خودایمنی نیز با داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می کنند، قابل درمان هستند. این به توقف تخریب پلاکت ها کمک می کند.

وقتی تعداد پلاکت ها به خاطر مصرف برخی از داروها پایین می آید، راه حل تغییر نوع داروهاست. پزشک در یافتن جایگزین مناسب به شما کمک خواهد کرد.

خلاصه: وقتی علت مشخص است، پایین بودن پلاکت خون را می توان برطرف کرد. شاید لازم باشد داروهای خود را تغییر دهید یا تا زمان به پایان رسیدن دوره درمان ازقبیل شیمی درمانی منتظر بمانید. گاهی اوقات، به تزریق خون نیاز می شود.

سخن پایانی

تعداد پلاکت های خون در افراد مبتلا به ترومبوسیتوپنی پایین است. این امر باعث خونریزی بیش از اندازه می شود.

پایین بودن پلاکت می تواند ژنتیکی باشد. اگرچه، معمولاً با به دلیل تخریب پلاکت یا جلوگیری از تشکیل آن ها به وجود می آید. داروها یا درمان های خاصی ازقبیل درمان سرطان نیز منجر به پایین آمدن سطح پلاکت می شوند.

افرادی که این مشکل را دارند، علائم مختلفی ازقبیل خونریزی بیش از اندازه و کبودی را تجربه می کنند. پایین بودن پلاکت را می توان از طریق اجتناب از موقعیت هایی که منجر به خونریزی می شوند، کنترل کرد.

این شرایط زمانی بهتر می شود که علت پایین بودن پلاکت خون مشخص شود و بیمار، درمان مناسب را دریافت نماید. پایین بودن پلاکت یا ترومبوسیتوپنی یکی از عوارض جانبی شایع سرطان خون یا درمان آن است. آن ممکن است به دلیل بیماری های خودایمنی، بارداری، مصرف بیش از اندازه الکل یا داروهای خاص ایجاد شود.

اگر سطح پلاکت خونتان پایین است، خونریزی مکرر یا بیش از اندازه خواهید داشت. سعی کنید آسیب نبینید. این امر به جلوگیری از عوارض خطرناک کمک می کند.

سوالات متداول درباره کاهش پلاکت خون