تفاوت فراموشی با آلزایمر چیست؟
موسسه‌ی Brain Health Initiative در لیک‌وود، رویدادی را در روز سه شنبه به تاریخ 18 می به منظور بزرگداشت برنامه سلامت مغز دانش‌پژوهان این مرکز برگزار کرده است که شامل بیش از 60 دانش‌آموز دبیرستانی محلی است که به صورت داوطلبانه طی بازه‌ی زمانی یک ساله در این طرح شرکت کرده بودند. هر دانش‌آموز در این طرح آموخت که مغز خود را فعال و سالم نگه دارد. سخنران اصلی این رویداد، دکتر لیزا جنوا، فارغ‌التحصیل عصب‌شناسی از دانشگاه هاروارد و نویسنده‌ی کتاب پرفروش نیویورک تایمز با کتابی تحت عنوان Still Alice بود. لازم به ذکر است که از این کتاب فیلمی به همین نام ساخته شده است.
تفاوت آلزایمر و فراموشی
کتاب جدید جنوا به خوانندگان توضیح می‌دهد که فراموشی یک بخش عادی از زندگی انسان است. او به تفصیل توضیح می‌دهد که چگونه فاکتورهایی مانند خواب، استرس و عواطف و احساسات و مضمون می‌توانند در شکل‌گیری، ذخیره‌سازی و بازیابی حافظه اختلال ایجاد کنند. او در طی سخنرانی خود توضیح می‌دهد که سه نفاوت اصلی بین فراموشی معمولی و نرمال و علائم هشداردهنده‌ی اولیه برای بیماری آلزایمر وجود دارند.
سه نوع فراموشی وجود دارند که کاملا عادی هستند؛ فرقی نمی‌کند 20 ساله یا 80 ساله باشید. این‌ها عبارتند از:
1. وقت‌هایی که از خود می‌پرسید، «فلان چیز را کجا گذاشتم … ؟»
این نوع فراموشی به مواردی اشاره میکند که شما اشیا را در جای خود قرار نمی‌دهید و مقصر را حافظه‌ی خود می‌دانید. به گفته‌ی جنوا، در 99 درصد موارد شما چیزی را فراموش نکرده‌اید. تنها حواستان پرت شده است. به عبارت دیگر، توجه نکرده‌اید که عینک‌ها، کلیدها و یا غیره را کجا گذاشته‌اید. توجه کردن اولین مولفه‌ی ضروری در حافظه است. این حافظه در زمان حال طولانی‌تر باقی می‌ماند. اگر به چیزی در زمان حال توجه زیادی نکنید، بعد از مدتی آن را به یاد نخواهید آورد.
2. وقت‌هایی که نام افراد یا اشیا را فراموش می‌کنید.
جنوا می‌گوید این نوع فراموشی برای اکثر افراد رخ می‌دهد. به خاطر سپردن برخی اسامی برای مغز دشوارتر از اسامی دیگر است. دلیل آن به اتصال‌دهنده‌های عصبی که در به خاطر آوردن چیزها نقش دارند، مرتبط می‌شود. به گفته‌ی وی، وقتی احساس می‌کنید اسمی نوک زبانتان است، دلیلی دیگری نیز برای این فراموشی وجود دارد. در همین راستا، شما کلمات مرتبط با آن را می‌یابید، بنابراین بر هدف نادرستی تمرکز کرده‌اید. این محصول جانبی نحوه‌ی سازمان‌دهی مغز ماست و هیچ اشکالی در جستجو کردن آن در گوگل وجود ندارد. بهتر است عوامل تضعیف حافظه را بشناسید.
3. وقت‌هایی که به خود می‌گویید، «چرا به این اتاق آمدم؟»
ممکن است با خود فکر کنید که حافظه‌تان دچار مشکل شده است، اما این نوع فراموشی کاملا طبیعی است. این تجربه به حافظه بصری یا آنچه در آینده می‌خواهید انجام دهید، مرتبط می‌شود. به گفته‌ی جنوا، این خاطرات برای مغز انسان بسیار مشکل هستند، مگر این که نشانه‌های درست در زمان و مکان درست در دسترس فرد قرار گیرند. با تهیه‌ی فهرستی از کارهایی که می‌خواهید انجام دهید و نوشتن آن‌ها این مشکل را برطرف کنید.
اگر این عادت در مغز شما نقش نبسته باشد، آن را فراموش خواهید کرد. اگر فراموش می‌کنید که چرا وارد یک اتاق شده‌اید، به موقعیت قبلی خود بازگردید و به دنبال نشانه‌ها و سرنخ‌هایی بگردید. به احتمال زیاد آنچه به دنبالش می‌گشتید را به یاد خواهید آورد.
جنوا همچنین توضیح می‌دهد که در چنین سناریوهایی، علائم آلزایمر چگونه خواهند بود:
علائم و نشانه‌های بیماری آلزایمر
اگر ماشین خود را در پارکینگ گم کنید، آن را پیدا کنید اما به یاد نداشته باشید که چگونه به آنجا رسیده‌اید، این می‌تواند نشانه‌ای از بروز بیماری آلزایمر باشد و باید نگران شد. یا اگر روبروی ماشین خود ایستاده‌اید و آن را نمی‌شناسید، یا نمی‌دانید که چگونه باید آن را روشن کنید نیز می‌تواند از علائم آلزایمر باشد. اگر لوازم شخصی خود مانند گوشی موبایل و کلید را در جای اشتباهی گذاشتید و بعد از پیدا کردن، نحوه‌ی استفاده از آن‌ها را به یاد نمی‌آورید و یا کاربرد آن‌ها را نمی‌دانید، این نیز می‌تواند از علائم ابتلا به بیماری آلزایمر باشد.
را های پیشگیری از آلزایمر
به یاد داشته باشید که وقفه در حافظه می‌تواند با سایر بیماری‌ها مانند کمبود خواب و یا کمبود ویتامین B12 در ارتباط باشد.
در ادامه فاکتورهای لازم برای داشتن مغزی سالم و جلوگیری از ابتلا به بیماری آلزایمر را بررسی می‌کنیم.
1. خواب
اگر به طور مرتب نسبت به حافظه‌ی خود و فراموش کردن چیزهای معمولی دچار مشکل می‌شوید، بهتر است الگوی خواب خود را بررسی کنید. افراد مبتلا به بی خوابی و کم خوابی مزمن دچار فراموشی و زوال عقل می‌شوند. ما از نظر بیولوژیکی در هنگام خواب فعال هستیم، بنابراین به 7 الی 9 ساعت خواب در شبانه‌روز نیاز داریم تا هیپوکامپ یا محل ذخیره‌ی خاطرات به طور کامل اطلاعات حافظه را گردآوری کند.
بخش قدامی مغز نیز در اثر کمبود خواب برای تمرکز کردن و بازیابی اطلاعات با مشکل روبرو خواهد شد. وقتی در خواب هستید، سلول‌های مغز به نام سلول‌های گلیال هرگونه بقایای متابولیکی و تجمع پلاک‌های آمیلوئید را از بین می‌برند. جنوا می‌گوید وقتی این تجمع به نقطه‌ی اوج خود می‌رسد، یعنی حدود 15 الی 20 سال انباشت، یک راه فرار به نام آلزایمر ایجاد می‌شود. خواب کافی به پیشگیری از آن کمک میکند.
2. مصرف کافئین خود را تنظیم کنید
در واقع، کافئین برای حافظه بسیار مفید است. به عبارت دیگر،در طی روز کافئین توجه را افزایش می‌دهد و تقویت را بهبود می‌بخشد. اما در مصرف آن دقت کنید تا با کمبود خواب مواجه نشوید.
3. دمای اتاق را چند درجه کاهش دهید
اتاق خنک‌تر موجب می‌شود که خواب راحت‌تری داشته باشید.
4. قبل از خواب از مصرف نوشیدنی‌های الکلی خودداری کنید
مصرف نوشیدنی‌های الکلی به خواب کمک نمی‌کند و می‌تواند موجب اختلال در خواب REM شود؛ یعنی بخش عمیق خواب.
5. افکار خود را قبل از خواب بنویسید
نوشتن افکار و نگرانی‌های خود قبل از خواب می‌تواند به از بین بردن نگرانی‌ها و افکار منفی که موجب بی‌خوابی ما می‌شوند، کمک کند. خواندن مقاله آیا نوشتن از مشکلات، اضطراب را کم میکند؟ پیشنهاد می شود.
6. رژیم غذایی سالم و ورزش منظم
پیاده‌روی معمولی چهار بار در هفته برای کاهش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر توصیه می‌شود.
7. چیزهای جدید بیاموزید
فعال بودن چه به لحاظ شناختی و چه به لحاظ اجتماعی برای تحریک مغز در تمامی مراحل زندگی بسیار مهم است. یک زبان جدید بیاموزید یا به قسمتی از شهر بروید که قبلا هرگز نرفته‌اید. مسیر پیاده‌روی خود را تغییر دهید یا یک سرگرمی جدید برای خود انتخاب کنید.
کلام آخر
خواندن این مقاله به شما کمک می کند متوجه تفاوت آلزایمر و فراموشی عادی شوید. اگرچه آلزایمر معمولا یک بیماری ژنتیکی است، اما روش‌هایی وجود دارند که می‌توانید سبک زندگی خود را تغییر دهید تا از شدت و خطر ابتلا به این بیماری در زندگی خود بکاهید. ایجاد تغییرات کوچک روزانه و دانستن این که کمی فراموشی کاملا طبیعی است، بخش مهمی از فعال و سالم نگه داشتن مغز است.