تاثیر خشونت و تنبیه بر کودکان، ترس از تنبیه چه اثری بر مغز کودک می گذارد؟

زمانی که پدر و مادر می شویم، مسئولیت های بزرگی را به گردن داریم و باید رعایت کنیم. پدر و مادر شدن یکی از بهترین حس های دنیا است و میتوان تجربه های متفاوتی را در این دوران به دست بیاوریم اما همه این روند و فرآیند بزرگ کردن فرزند آسان و لذت بخش نیست. برای تربیت یک فرزند منضبط باید تلاش کرد و از کودکی باید قوانین و مقررات خاصی را به کودک آموزش داد. اما نه با تنبیه و خشونت زیرا تاثیر خشونت و تنبیه بر کودکان بسیار مخرب و ویرانگر است.

برای اینکه نظم و انضباط را به کودک آموزش دهیم باید موارد زیادی را رعایت کنیم و انجام دهیم. از طرفی باید مجازات و تنبیه به صورت درست و صحیح وجود داشته باشد. لجبازی کودک، حرف گوش ندادن کودک و … عواملی هستند که منجر میشود تربیت کودک منضبط کمی سخت و دشوار شود. در این پست دانستنی های کودکان قصد داریم تا تاثیر خشونت و تنبیه بر کودکان را مورد بررسی قرار دهیم.

تاثیر خشونت و تنبیه بر کودکان چیست؟

همانطور که میدانید، تنبیه کردن تنها راه برای تربیت کودک نیست و البته تنبیه اصلا شیوه درست تربیتی نیست، پس نمی توان از تنبیه به عنوان یک شیوه تربیتی نگاه کرد. زیرا تاثیر تنبیه بدنی بر کودکان و حتی گاهی تنبیه غیربدنی می تواند تاثیرات مخربی بر رفتار کودک در آینده بگذارد زیرا ترس کودک از تنبیه بر روی مغز او تاثیر بدی خواهد داشت. در ادامه تاثیر خشونت والدین بر کودکان را خواهیم گفت اما قبل از خواندن آن ها به جای تنبیه کودکان موارد زیر را جایگزین کنید تا نتیجه بهتر و ماندگارتی را تجربه کنید:

1. رفتار کودکان را اصلاح کنید
2. شخصیت کودک خود را توسعه دهید
3. از سلامت روان آنها محافظت کنید

بهتر است که نگاهی به تعریف و توضیح انضباط داشته باشیم تا بتوانیم واضح تر و مشخص تر توضیح دهیم که به کار بردن خشونت علیه کودکان چه آثار مخربی خواهد داشت و تاثیر خشونت بر کودکان چقدر بر آینده کودک و مسیر رشد او تاثیرگذار خواهد بود.

تفاوت نظم و تنبیه کودکان

بیایید تاثیر تنبیه بدنی بر کودکان را به صورت ریشه ای بررسی کنیم. تنبیه و خشونت علیه کودکان معمولا برای داشتن یک کودک منضبط انجام می شوند. تنبیه و خشونت باعث ایجاد ترس در کودک می شود و ترس بر مغز کودکان اثر گذاشته و پیامدهای مخربی به همراه خواهد داشت. در ادامه این موارد را به صورت ریزتر بررسی می کنیم اما قبل از آن تفاوت نظم و مجازات را بازگو می کنیم.

نظم و انضباط در واقع عملی هستند که به فرد آموزش داده میشود که مطابق با قوانین یا منشور رفتاری، رفتار کند تا بتواند در آینده رفتار مطلوبی را داشته باشد و مجازات تحمیل رنج به شخص نسبت به رفتار گذشته او است.

البته برخی از افراد مجازات و انضباط را به جای یکدیگر استفاده می کنند و فرق بین آن ها را نمیدانند، این نکته را فراموش نکنید که مجازات و انضباط مترادف یکدیگر نیستند و نباید به جای یکدیگر استفاده شوند.

نظم و انضباط بدین معنی است که آموزش دهید و برای آموزش باید عمل و یا رفتار مورد نظر را نشان دهید و توضیح دهید که چگونه باید ان را انجام دهید و برای آموزش دادن هیچ احتیاجی به تنبیه و یا مجازات نیست.

البته تفاوت بین انضباط و مجازات چیزی فراتر از تفاوت کلمات است چرا که تفاوت اصلی ان ها ریشه در این دارد که مغز کودک نسبت به مجازات و تنبیه با انضباط چه عکس العملی نشان میدهد.

مجازات و تنبیه علاوه بر این که فلسفه بدی دارد بلکه برای مغز هم مضر است. چگونه؟ توضیح خواهیم داد.

۲ داستان کودکانه در مورد راستگویی و دروغ گویی

تنبیه کودک کدام قسمت مغز او را تحت تاثیر قرار می دهد؟

متخصصان مغز و اعصاب با تحقیقاتی که انجام داده اند به این نتیجه رسیده اند که مغز انسان به 3 قسمت تقسیم میشود که عبارت اند از:

• مغز خزندگان:

منظور از مغز خزندگان آن قسمتی از مغز انسان است که عملکردهای بدن مانند تنفس ، ضربان قلب ، هضم غذا ، جنگ یا واکنش پرواز و سایر عملکردهای زنده ماندن را بدون تلاش آگاهانه ما کنترل می کند.

• مغز پستانداران:

مغز پستانداران را به عنوان مغز عاطفی هم میشناسند که در واقع مسئول احساسات شدید مانند ترس ، عصبانیت ، اضطراب جدایی ، مراقبت ، پرورش و غیره است.

• مغز انسان:

مغز انسان همان قسمتی از مغز است که منجر به فرق انسان و حیوانات دیگر میشود. مغز انسان را به عنوان مغز متفکر هم میدانند و در واقع جایی است که یادگیری ، استدلال ، حل مسئله ، تصمیم گیری یا تفکر پیچیده صورت می گیرد.

فرق بین مجازات و تنبیه با نظم و انضباط  در این است که:

نظم و انضباط مغز متفکر را به کار میگیرد و این در حالی است که، مجازات و تنبیه بر روی مغز عاطفی تاثیر می گذارد.

آموزش خواب به کودک یک ساله به روش موثر و آسان

عملکرد ترس و مغز انسان

برای مشخص تر شده این موضوع بهتر است که در قالب یک مثال توضیح دهیم. فرض کنید که به طبیعت گردی رفته اید و در حالی که از تپه ها بالا می روید یک حیوان بزرگ به جلوی شما میپرد، اولین کاری که می کنید چیست؟ قاعدتا یک قدم به عقب میروید و این موضوع کاملا ناخودآگاه اتفاق می افتد. چند لحظه که بگذرد با دقت بیشتری نگاه می کنید و متوجه میشوید که تنها یک گربه بوده است.

زمانی که در خطر هستید نمی توانید فکر کنید، در واقع هورمون استرس و کورتیزول، برای مجهز کردن بدن برای مقابله با خطر یا دور شدن سریع آزاد می شود، به این مکانیزم جنگ یا پرواز می گویند.

حالا بریم که عملکرد مغز را در مقابل تنبیه و خشونت بررسی کنیم.

رابطه تنبیه و مغز کودک

همانطور که میتوان حدس زد، مجازات شدن برای انجام ندادن نظم است و مبتنی بر ترس و هراس است و همانطور که در قسمت فوق توضیح داده شد، ترس مکرر غالبا برای مغز خوب نیست.

کودکان  نوپا و پیش دبستانی خیلی کنجکاو و بلند پرواز هستند و از طرفی ترسی هم ندارند. کودکان نو پا معنی امنیت رو متوجه نمی شوند و به همین دلیل نمیدانند که چرا باید در چهارچوب خاصی رفتار کنند.

بنابراین بسیاری از والدین بدون اینکه از تاثیر تنبیه بر کودکان آگاه باشند برای اینکه کودک را وادار به رعایت نظم و انضباط کنند از تنبیه و مجازات مثل، قهر کردن، تنبیه فیزیکی، مهلت زمانی دادن و … استفاده می کنند.

این نکته رو فراموش نکنید که تنبیه و خشونت نیست که منجر به ترس میشود بلکه ترس از تنبیه و خشونت تاثیر زیادی بر روی مغز کودک می گذارد.

تاثیرات ترس از تنبیه بر روی مغز کودکان

روش آموزش چرتکه به کودکان برای یادگیری بهتر و آسان تر

برای دانستن تاثیرات تنبیه بدنی بر کودکان تاثیر ترس ناشی از خشونت و تنبیه بر مغز کودک را بررسی می کنیم. ترس مکرر و همیشگی از تنبیه شدن و خشونت تاثیرات بسیار منفی و بدی بر روی مغز کودک می گذارد و از طرفی تاثیرات منفی دیگری هم خواهد داشت مانند:

• اختلالات روانی

اگر کودکان به صورت مکرر و همیشگی از تنبیه شدن و خشونت بترسند از لحاظ فیزیولوژی در مغز یک حافظه جداگانه ذخیره میشود که احساس بدبختی و منفی در آن جمع میشود تا اینکه در آیند اطمینان حاصل شود دیگر این حس وجود ندارد و از طرفی از آن جلوگیری شود. این نوع حافظه مشروط به ترس ، همان چیزی است که زمینه ساز اختلالات روانی مانند افسردگی، اضطراب و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) در اواخر زندگی است و یکی از مخربترین آثار خشونت و تنبیه بر کودکان است.

در این حافظه نیازی به اجازه مغز متفکر ندارد و همین موضوع میتواند اجتناب از اثرات ذهنی مضر را دشوار کند.

فراموش نکنید که برای کودکان نوپا، ما آدم ها بالغ بسیار بزرگ و عظیم جثه تصور میشویم و از طرفی والدین برای کودکان منبع انرژی و الهام هستند و نباید از آن ها بترسند و یا دور شوند. پیشنهاد می کنیم مطلب آموزش مهارت تفکر خلاق به کودکان با ۹ روش ساده و کاربردی را بخوانید.

• ترشح هورمون استرس 

زمانی که به مراتب زیاد و مکرر هرمون استرس در بدن کودک ترشح شود و کودک از خشونت ترس داشته باشد مشکلات دیگر و بدتری برای او اتفاق می افتد که عبارت اند از:

1. کوچک شدن مغز که منجر به کوتاه شدن حافظه میشود.
2. مشکلات یادگیری
3. سرکوب سیستم ایمنی بدن
4. فشار خون بالا
5. افسردگی
6. اضطراب 

آموزش راههای کاهش استرس و اضطراب در کودکان

• مانع از عملکرد مغز متفکر

ترس تنها احساسی نیست که باعث میشود تا مغز متفکر ما متوقف شود بلکه احساساتی مانند، استرس، عصبانیت و خشم هم میتوانند مانع از عملکرد مغز متفکر بشوند.

یکی از درس های مهمی که باید کودکان یاد بگیرند عواطف خود را کنترل کنند و زمانی که کودک همیشه ترس از تنبیه و یا کودک ترس از خشونت را دارد منجر به این میشود که کمتر عاطفی باشد و بیشتر به خشونت روی بیاورد و این یکی از بدترین تاثیرات خشونت بر کودکان است.

اگر والدین هر وقت که فرزندشان اشتباهی مرتکب می شوند سخت گیر باشند، کودک یاد می گیرد که هنگام اشتباه دیگران سختگیر باشد.

• تأثیر دو طرفه

رفتار کودک و پاسخ والدین می تواند از یکدیگر تغذیه کند و به تنبیه های فزاینده ای تبدیل شود.

• پرخاشگری کودک

مطالعات متعدد نشان داده است که مجازات های سخت یا مجازات ، به ویژه مجازات های جسمی و تنبیه بدنی، منجر به پرخاشگری در آینده کودکان خواهد شد، حتی اگر این امر باعث جلوگیری از رفتار منفی کودک در آن لحظه شود. بنابراین یکی از آثار خشونت و تنبیه بر کودکان پرخاشگری است.

• تبدیل به قلدر شدن و یا قربانی شدن

برخی از کودکان همچنین با بزرگ شدن مشکلات رفتاری مخرب از خود بروز می دهند.

وقتی والدین سعی می کنند با ترس رفتار خود را تغییر دهند ، آنها در حال مدل سازی نحوه استفاده از موقعیت های برتر یا قدرت برای ایجاد رعب و وحشت هستند. آنها همچنین رفتارهای توهین آمیز را عادی می کنند.

وقتی این کودکان به مدرسه می روند، برخی یاد می گیرند که این کار را با کودکان دیگر که ضعیف تر از آنها هستند ، انجام دهند.

برخی از آنها خود قربانی قلدر می شوند زیرا عملکرد والدینشان به آنها نشان داده است که چنین رفتاری قابل قبول است.

گاهی اوقات، رفتار والدین آنها نیز باعث شده است که کودکان در فرار یا تغییر شرایط احساس ناتوانی کنند. این کودکان شرطی می شوند که اگر در بزرگسالی در روابط مورد سوء استفاده قرار بگیرند، احساس ناتوانی در فرار کنند.

اکنون با آگاهی از تاثیر خشونت و تنبیه بر کودکان و به عنوان یک پدر یا مادر که در برابر کودک خود مسئول هستید تصمیم با شماست که برای آموزش نظم و انضباط به کودکان خود چه روشی را در پیش بگیرید، تنبیه یا …