rdw در آزمایش خون چیست؟ آیا بالا بودن آن برای سلامتی خطر دارد؟

تست خونی RDW یک نوع آزمایش خون است که سایز و میزان گستره گلبول های قرمز را بررسی می کند. این آزمایش بخشی از آزمایش کامل CBC است. تست RDW می تواند بسیاری از بیماری های مربوط به خون و گلبول های قرمز مانند آنمی را مشخص کند. در این مطلب خواهیم گفت که rdw در آزمایش خون چیست؟ و آیا بالا بودن آن خطر دارد؟

آزمایش RDW یا پراکندگی و گستره گلبول های قرمز

تست RDW که در واقع مخخف عبارت انگلیسی Red blood cell distribution width و به معنای عرض توزیع گلبول های قرمز است، سایز گلبول های قرمز و چگونگی پراکندگی یا گستردگی این سلول ها در خون را نشان می دهد. گلبول های قرمز اکسیژن را از شش ها دریافت کرده و به سمت ارگان های اساسی و عضلات بدن می برند. اکسیژن برای سلول های بدن مانند سوخت است. تنها در صورت وجود اکسیژن است که سلول ها می توانند انرژی تولید کنند و زنده بمانند.

است، سایز گلبول های قرمز و چگونگی پراکندگی یا گستردگی این سلول ها در خون را نشان می دهد. گلبول های قرمز اکسیژن را از شش ها دریافت کرده و به سمت سیستم های اصلی و عضلات بدن می برند. اکسیژن برای سلول های بدن مانند سوخت است. تنها در صورت وجود اکسیژن است که سلول ها می توانند انرژی تولید کنند و زنده بمانند.

میزان و سایز گلبول های قرمز خون بسیار حائزه اهمیت است. گلبول های قرمز سالم اکثرا یک اندازه بوده و سایزشان از 2/6 تا 2/8 میکرومتر متفاوت است. داشتن گلبول های قرمز خونی که سایز های متفاوتی دارند نشان دهنده آنمی است. به عبارتی اگر تفاوت میان کوچک ترین گلبول قرمز و بزرگ ترین گلبول قرمز (واریاسیون) بالا باشد، فرد مبتلا به آنمی است. آنمی بیماری است که در آن فرد به اندازه کافی گلبول قرمز سالم ندارد که به بدنش اکسیژن رسانی کند.

تست RDW مانند تمام آزمایشات دیگر به تشخیص پزشک و در آزمایشگاه ها انجام شده تا بیماری های مانند آنمی (Anemie) یا کم خونی بیماری های مربوط به خون تشخیص داده شوند.

مطالب پیشنهادی: بالا بودن rbc نشانه چیست؟

تفاوت بین RDW و CBC خون چیست؟

پزشک معالج شما ممکن است برای شما آزمایش RDW بنویسد. این تست خونی در واقع بخشی از یک آزمایش کامل به نام CBC است. آزمایش CBC یک تست خونی کامل است که در مورد تمام بخش های خون اطلاعات کاملی می دهد؛ از جمله گلبول های قرمز، سفید و پلاکت ها!

یکی از بخش های آزمایش  CBC با نام RBC یا گلبول های قرمز شناخته می شود. به عبارتی در این بخش اطلاعاتی دقیق در خصوص گلبول های قرمز خون داده می شود. تست RDW هم در واقع بخشی از پنل RBC است.

شاخصه RBC شامل موارد زیر می شود:

• گستره گلبول های قرمز خون (RDW): واریاسیون سایز گلبول های قرمز موجود در خون با این تست مشخص می شود.
• حجم متوسط گلبول های قرمز (MCV): سایز و حجم متوسط گلبول های قرمز اندازه گیری می شود.
• غلظت متوسط هموگلوبین در گلبول های قرمز (MCHC): میزان هموگلوبین موجود در گلبول های قرمز که به هم نزدیک هستند و یا به عبارتی در گلبول قرمز تجمع دارند مشخص می شود.

از بررسی تمام این فاکتورها در کنار هم می توان انواع و اقسام بیماری هایی را که گلبول های قرمز خون را درگیر می کنند، تشخیص داد.

مطالب پیشنهادی: پایین بودن پلاکت خون نشانه چیست؟

آزمایش خون RDW چه چیزی را اندازه گیری می کند؟

واژه «گستره» در گستره گلبول های قرمز خون می تواند گاها گمراه کننده باشد. خب مشخص است که این تست در نظر دارد پراکندگی و گستره گلبول های قرمز را در خون اندازه گیری کند. اما مسئله اصلا این گستردگی نیست! در واقع تست RDW سایز گلبول های قرمز را در گستره ای از خون که به عنوان نمونه داده شده است اندازه گیری می کند.

در این صورت واژه «گستره» یا «پراکندگی» به فاصله بین گلبول های قرمز روی هیستوگرام آزمایشگاه گفته می شود. هیستوگرام نوعی گراف خاص است که طیفی از اعداد یا ارزش را نشان می دهد. در این مثال هیستوگرام، طیف سایز گلبول های قرمز را نشان می دهد. اگر سایز گلبول های قرمز کم و بیش هم اندازه باشند، به عبارتی اگر هیستوگرام ارزش های یکسانی را نشان دهد و پراکندگی کم باشد، یعنی گلبول های قرمز روی هیستوگرام به هم چسبیده باشند، RDW کم خواهد بود. اما اگر سایز گلبول ها متفاوت باشد، و گلبول های روی هیستوگرام از هم فاصله داشته باشند، RDW زیاد خواهد بود.

چه زمانی نیاز است آزمایش RDW بدهیم؟

اگر علائمی مانند گونه ای بیماری آنمی را داشته باشید یا اینکه بیمار شوید و شرایط شما مانند آنمی باشد، پزشک برای تشخیص بهتر، این تست خونی را توصیه می کند.

چنانچه پزشک شما به این نتیجه برسد که احتمالا آنمی علت بروز علائم بیماری شماست تست RDW تجویز می کند. نشانه های شایع آنمی شامل موارد زیر می شود:

• خستگی مزمن
• تنگی نفس
• احساس سرما
• احساس ضعف و سر گیجه
• رنگ پریدگی و خشکی پوست

لازم به ذکر است که تست RDW می تواند مشخصا نوع آنمی که به آن مبتلا هستید را هم مشخص کند.

بیماری هایی باعث ایجاد علائم آنمی

تست RDW در کنار شاخصه RBS می تواند بیماری های زمینه ای را که علت آنمی شما هستند را هم مشخص کند. این بیماری ها شامل موراد زیر می شود:

• سرطان
• بیماری های قلبی عروقی
• بیماری های کلیوی
• بیماری های کبدی
• تالاسمی
• بیماری های مزمنی مانند دیابت و HIV
• کمبود ویتامین ها و مواد معدنی مانند آهن، ویتامین B12، فولات

مطالب پیشنهادی: sgot در آزمایش خون چیست؟

چگونه آزمایش RDW دهیم؟

آزمایش خون RDW هم مانند هر آزمایش خون دیگری با گرفتن نمونه خونی انجام می شود. پس از این نمونه خونی شما به آزمایشگاه فرستاده شده و متخصص گلبول های قرمز شما را بررسی می کند تا واریاسیون سایز مشخص شود. بررسی نمونه خونی زیر میکروسکوپ برابر است با بررسی تمام خون شما و واریاسیون موجود در این نمونه همان واریاسیون کل گلبول های قرمز بدن شماست. برای این آزمایش باید مراحل زیر طی شود :

• به یک آزمایشگاه پاتوبیولوژی (ترجیحا طرف قرارداد بیمه) مراجعه کنید.
• متخصص خون گیری بهترین نقطه برای گرفتن خون را مشخص می کند. این نقطه معمولا بخش داخلی آرنج یا پشت دست است.
• پس از این متخصصان ناحیه را با پنبه و الکل کاملا ضد عفونی می کنند تا در هنگام فرو رفتن سوزن میکروب ها وارد بدن نشوند.
• متخصص نواری پلاستیکی را بالای بخش خون گیری روی بازوها می بندد تا جریان خون شما کمی آهسته تر شود. با این کار دیدن رگ و خون گرفتن هم برای متخصص راحت تر می شود.
• پس از این سوزنی بسیار باریک وارد رگ شما شده و خون موجود در رگ کم کم وارد سرنگ نمونه گیری می شود. البته ممکن است در این بخش کمی درد داشته باشید. دردی مانند نیش یک پشه!
• پس از اینکه مقدار خون لازم برای نمونه گیری کامل شد، سوزن از رگ خارج شده و محل خون گیری را با بانداژ بسته می شود تا کم کم بهبود پیدا کند.
• ممکن است بتوانید بلافاصله پس از خون گیری سر پا بیاستید و بروید. اما متخصصان خون گیری معمولا پیشنهاد می کنند که چند دقیقه بنشینید. هدف از این کار این است که مطمئن شوند عارضه جانبی شامل حال شما نمی شود.

نکته : این تست خونی پروسه ای بسیار امن داشته و معمولا عارضه جانبی ندارد. البته ممکن است کبودی جزیی در محل خون گیری داشته باشید که چند روز بعد از بین می رود. در عین حال ممکن است که بلافاصله پس از خون دادن کمی سر گیجه داشته باشید. اما باید بدانید که این حس موقتی بوده و خیلی زود از بین می رود. اما اگر خون ریزی محل خون دهی بند نمی آید، حالت تهوع دارید، یا حس می کنید در حال بیهوش شدن هستید به متخصص اطلاع دهید. این عارضه های جانبی ممکن هستند، اما شایع نیستند.

برای آزمایش RDW باید ناشتا باشیم؟

برای آزمایش RDW نیاز به ناشتایی نیست. البته ممکن است پزشک معالج شما در کنار RDW تست های خونی دیگری هم بنویسد و ممکن است آن تست ها نیاز به ناشتا بودن داشته باشند. یعنی برای دادن چنین تست هایی، در روز خون دادن باید ناشتا باشید. پس به توصیه های پزشک معالج بیشر توجه کنید و اگر هم لازم بود ناشتا باشید.

تفسیر جواب آزمایش RDW

• نتیجه نرمال

نتیجه نرمال به این معنی است که گلبول های قرمز خون شما یک اندازه هستند. طیف نرمال تست RDW از 12% شروع شده و به 15% هم می رسد. البته این طیفِ عددی ممکن است بسته به آزمایشگاهی که در آن خون می دهید متفاوت باشد. درون برگه نتیجه آزمایش، طیف نرمال هایلیت شده تا بتوانید بدون نگرانی نرمال بودن یا نبودن سایز گلبول های قرمز خون خود را بررسی کنید.

البته این را هم بگویم که نرمال بودن نتیجه تست RDW به این معنا نیست که شما به درمان نیازی ندارید. برخی از انواع آنمی در شاخصه RDW نرمال بوده اما در شاخصه هایی دیگری مانند RBC بالا و پایین دارند.

• بالا بودن RDW

بالا بودن RDW شنان می دهد که واریاسیون سایز گلبول های قرمز خون شما بیشتر از محدوده ای است که نرمال محسوب می شود. بالا بودن این عدد می تواند نشانه ای از آنمی یا گونه ای بیماری با نشانه آنمی باشد. برای درک بهترین تفسیر از این آزمایش باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. پزشکان نتیجه RDW و MCV را در کنار هم بررسی می کنند تا به نتیجه ای واضح تر برسند.

• پایین بودن RDW

پایین بودن RDW اصلا جای نگرانی ندارد و معمولا به این معناست که فرد به هیچ گونه خاصی از آنمی مبتلا نیست.

مطالب پیشنهادی: آزمایش کراتین خون چیست؟

جواب آزمایش rdw چه زمانی آماده می شود؟

 معمولا 1 الی 2 روز پس از نمونه گیری نتایج آماده هستند. اگر برای تفسیر نتایج با مشکل رو به رو شده اید با پزشک متخصصی در این مورد مشورت کنید. هر سوالی در مورد مراحل بعدی درمان دارید از متخصص خود بپرسید.

نتیجه گیری

نتیجه تست RDW چه نرمال باشد، چه بالا و پایین، نمی تواند به تنهایی ابزاری برای تشخیص قطعی باشد.  نتیجه تست RDW تنها بخشی از پازل برای درک بهتر نحوه عملکرد گلبول های قرمز و میزان اکسیژن رسانی این سلول ها در بدن است. به همین منظور باید نتیجه این تست را در کنار سایر بخش های آزمایش CBC بررسی و تفسیر کرد. از آنجایی که تفسیر تمام نتایج از عهده دانش من و شمای عادی خارج است باید این کار را به متخصصین واگذار کرد.