گل خرزهره (Nerium oleander) را به احتمال زیاد در پارک ها زیاد دیده اید. گل خرزهره به شکل درختچه است و دارای گل های رنگی صورتی، سفید، زرد و قرمز است. گل خرزهره ظاهر زیبایی دارد و به همین دلیل در پارک ها و فضای سبز زیاد از آن ها استفاده می شود. این گیاه سمی است بنابراین باید مراقب آن بود زیرا سم موجود در آن ممکن است برای اطفال، افراد مبتلا به بیماری های قلبی و ریوی مضر باشد.
با وجود سمی بودن گل خرزهره فوایدی نیز دارد و از آن برای تولید داروهای گیاهی استفاده می شود. در ادامه به طور کامل به معرفی گیاه خرزهره می پردازیم و به فواید و مضرات گل خرزهره اشاره می کینم و شرایط نگهداری و فصل گل دهی آن را توضیح می دهیم.
اطلاعات کامل درباره گل خرزهره
شکل ظاهری خرزهره
برگ خرزهره به برگ بید شبیه است ولی از برگ بید ستبرتر و بزرگ‌تر است، گل‌های سرخ، زرد، سفید و صورتی دارد. خرزهره دارای برگ های باریک، قدری ضخیم و گوشتی، کمی بدبو، تلخ و تند است. خرزهره دارای ساقه بسیار و برگهای سه تائی می باشد. ارتفاع درختچه خرزهره تا 3 متر و حتی 3 متر و شصت سانت نیز می رسد. این گیاه ساقه‌ی کوچک با شاخه‌های متعدد دارد و هر شاخه دارای سه جفت برگ ۱۵ تا بیست سانتی است. این برگ‌ها کاملا سبز، صاف، براق و حتی زبر هستند. گیاه خرزهره یک گل همیشه سبز است.
نام های دیگر خرزهره
دلیل این که نام این گیاه را خرزهره گذاشته اند مشخص نیست. نام های دیگر خرزهره شامل جُور، گیش، شبرنگ، جار، پهی، پی‌خوره، خر زهرج، سم الحمار، دفلی، جار، حبن، کیش و ورد الحمام می باشد.
خرزهره خودرو
گونه خودروی این درختچه در جنوب غرب ایران در شهرهای بهبهان و کهگلویه و همچنین جنوب ایران از جمله در حوالی جیرفت، جهرم، لار و جزایر خلیج فارس و بندرعباس و سیرجانشهربابک دیده شده‌است.
خرزهره از چه خانواده ای است؟
خرزهره از راسته گل‌سپاسی‌سانان (Gentianales)، تیرهٔ خرزهره‌ایان (Apocynaceae)
خرزهره در کجا می روید؟
خرزهره در نقاط گرم و خشک می‌روید
چرا خرزهره سمی است؟
تمام قسمت های گل خرزهره به دلیل دارا بودن اولئاندرین سمی است و برخلاف بیشتر گیاهان خطرناک که فقط قسمت خاصی از آن‌ها سمی است، تمام بخش‌های درختچهٔ خرزهره می‌تواند موجب مسمومیت شود و حتی تنفس دود شاخهٔ در حال سوختن آن نیز مشکلاتی در پی دارد. اگر سگ ها گیاه خرزهره را بخورند می میرند. گل خرزهره بعد خشک شدن و جوشانده شدن نیز همچنان سمی است.
با فواید گل خرزهره آشنا شوید
با وجود اینکه خرزهره گیاهی سمی است اما گل های آن دارای فواید و خواص درمانی هستند و از آن ها در ساخت داروهای گیاهی استفاده می شود. برخی از فواید خرزهره در داروهای گیاهی به شرح زیر است:
- خرزهره کافا و واتا را تنظیم می‌کند و از این رو برای بهبود وضعیت گوارشی و هضم مفید است.
- تصفیه‌کننده‌ی خون است
- برطرف کننده تب است
- ماساژ بدن با روغن گل خرزهره از شیوع بیماری های مسری جلوگیری می کند
- روغن های تهیه شده از گل خرزهره برای درمان خارش مفید است
- تهیه خمیری از گل خرزهره و آب انگور فرنگی هندی و قرار دادن آن روی سر سردرد را از بین می برد.
- خمیر ریشه گیاه خرزهره و آب برای درمان هموروئید مفید است.
- گل های سفید گل خرزهره برای تهیه ماسک صورت بسیار مفید است و باعث روشن تر شدن پوست می شود.
- تهیه ضمادی از گل خرزهره برای دردهای مفصلی خوب است.
- جوشانده گل های سفید خرزهره برای ضدعفونی کردن زخم ها مفید است.
- ریشه خرزهره برای درمان نیش مار مفید است و سم را از بدن خارج می کند.
- روغن تهیه شده از پوست ریشه‌ی خرزهره‌ی سفید برای درمان اگزما استفاده می شود.
- درمان کچلی و بیماری های پوستی:
به این منظور می توان هم از جوشانده برگ خرزهره در روغن و هم از خیسانده آن در آب استفاده نمود. البته در درمان این عوارض پوستی بدیهی است که استعمال به شکل خارجی خواهد بود.
- تنظیم ضربان قلب:
عصاره خرزهره را در الکل و آب حل کرده و سپس آن را به شکل قرص های بسیار کوچک درآورده و روزانه به تعداد 2 تا 4 عدد از آن مصرف کنید.
خطرات و ضررهای گل خرزهره خوش خط و خال
گل خرزهره سمی است و اگر حیوانات آن را بخورند ممکن است بمیرند. مسمومیت با گیاه خرزهره با تغییرات ناگهانی ضربان قلب مثل کند شدن یا تپش و افزایش سطح پتاسیم خون بروز می‌کند و برای درمان مسمومیت با خرزهره باید از داروهای کنترل ضربان قلب و ضد تهوع، شستشوی معده یا خوردن زغال استفاده کرد.
رایج ترین مضرات گل خرزهره عبارتند از:
- سمی است
تمام قسمت‌های این گیاه سمی هستند. گیاه دارویی خرزهره حتی به عنوان یک سم بسیار قوی عمل می‌کند. از این رو، نباید آن را با معده‌ی خالی مصرف کنید.
- تهوع آور است
- دود ناشی از سوزاندن خرزهره برای افرادی که ناراحتی های قلبی و روی دارند خطرناک است.
- ممکن است باعث ایست قلبی شود.
روش نگهداری گل خرزهره در گلدان و تکثیر آن
بهترین مکان برای پرورش و تکثیر گل خرزهره برای نواحی خیلی سرد مناسب نیست و بهترین رشد را در نواحی گرم و خشک دارد. گل خرزهره برای رشد بهتر نیاز به نور مناسب دارد. نیاز به آبیاری زیادی ندارد اما در خشکی مطلق نیز با مشکل مواجه می شود.
کوددهی برای گل خرزهره چندان ضروری نیست، اما هر گاه خاک خیلی فقیر و شنی باشد می توان در اوایل بهار غذای کامل گیاهی به کار برد. فصل گل دهی خرزهره معمولاً از اواخر بهار تا سراسر تابستان و حتی گاهی در پاییز می باشد. خاک مناسب خرزهره باید دارای مواد آلی زیادی باشد و مقدار رس آن نیز بالا باشد تا ریشه ها به خوبی در خاک مستقر شوند گیاه خرزهره در سال دوم کاشت به گل می نشیند.
در آب و هوای گرم شته ها ممکن است گل خرزهره را مورد حمله قرار دهند. شپشک ها هم با تغذیه از شیره گیاه، به آن آسیب زده و گیاه را ضعیف می کنند. لاروهای حشرات نیز از برگ های گیاه تغذیه می کنند. حشره سپردار نیز گاهی درپشت برگ ها پنهان شده و از شیره گیاه تغذیه می کند. برای مبارزه با این آفات باید از سموم سیستمیک که شیره گیاه را سمی می کند، استفاده نمود. بیماری گال نیز یکی از بیماری های شایع در گل خرزهره است.
به طور کلی گل خرزهره سمی است و نباید آن را به طور مستقیم خورد ولی استفاده از گیاهان دارویی ساخته شده با خرزهره می تواند در درمان بیماری ها مفید باشد. امیدواریم اطلاعات کاملی که درباره گل خرزهره تقدیمتان کردیم مفید بوده باشد.
