عفونت به صورت هجوم یک ارگانیسم بیماری زا به نام پاتوژن به بدن تعریف می شود. عفونت ها می توانند توسط طیف گسترده ای از ارگانیسم های بیماری زا ایجاد شوند؛ ازجمله باکتری، ویروس، قارچ و انگل و ممکن است در هر اندام بدن گسترش یابد. اگر می خواهید بدانید از کجا بفهمیم بدنمان عفونت دارد خواندن این مقاله پیشنهاد می شود زیرا راهنمای کاملی از علائم عفونت در بخش های مختلف بدن مانند عفونت دستگاه تنفسی، عفونت مجاری ادرای، عفونت مغزی، عفونت خون، عفونت کبد، عفونت دستگاه گوارش، چشم، گوش، واژن و پوست در ادامه آمده است.
عفونت ها را می توان به روش های مختلفی طبقه بندی کرد. آن ها ممکن است موضعی (قسمت خاصی از بدن را تحت تاثیر قرار می دهد) یا سیستماتیک (کل بدن را تحت تاثیر قرار می دهد) باشند. برخی از عفونت ها مسری هستند (به طور مستقیم یا غیرمستقیم از فردی به فرد دیگر انتقال می یابند، مانند آنفولانزا).
عفونت های دیگر ممکن است توسط یک حیوان یا حشره یا محیط پیرامون انتقال یابند. همچنین، عفونت های اولیه ای نیز وجود دارند که در آن بافت های میزبان سالم مورد تهاجم قرار می گیرند و عفونت های ثانویه که در اثر عارضه ای از یک بیماری یا وضعیت دیگر به وجود آمده اند.
در این مقاله، علائم کلی عفونت ها و علائم عفونت در بخش های مختلف بدن مورد بررسی قرار می گیرد.
طبقه بندی علائم عفونت در بدن
علائم و نشانه های عفونت می تواند بسیار متفاوت باشد. برخی از آن ها عمومی و غیرتخصصی هستند؛ مانند تب، خستگی و لرز. برخی دیگر مختص یک قسمت خاص بدن هستند؛ مانند راش پوستی، سرفه و تورم مفصل.
در هنگام تشخیص عفونت، پزشکان قسمتی از بدن را که تحت تاثیر قرار گرفته است بررسی می کنند. با شناسایی علائم و نشانه های عفونت، پزشک می تواند آزمایشات و اقداماتی را برای تشخیص علت و تجویز قطعی درمان صحیح تجویز کند.
این شامل آنتی بیوتیک هایی برای عفونت های باکتریایی، ضدویروس ها برای عفونت های ویروسی، ضدقارچ برای عفونت های قارچی و ضدانگل ها برای عفونت های انگلی است.
علائم عفونت عمومی بدن
وقتی عفونت ایجاد می شود، پاسخ اول بدن التهاب است. التهاب روش بدن برای دفاع از خود در برابر بیماری و در عین حال ترمیم بافت های آسیب دیده است. التهاب با پنج علامت اصلی مشخص می شود: قرمزی، تورم، گرما، درد و از دست دادن موقت عملکرد بافت.
در طول عفونت، افراد ممکن است علائم و نشانه های غیرمعمول را در پاسخ به التهاب زمینه ای تجربه کنند. علائم و شدت آن ها بسته به سیستم اندام تحت تاثیر می تواند متفاوت باشد و شامل موارد زیر است:
- تب
- لرز
- سردرد
- خستگی
- بدحالی
- دردهای عضلانی
- دردهای مفصلی
- تورم غدد لنفاوی
عفونت حاد در مقابل مزمن
عفونت های حاد می توانند باعث التهاب حاد شوند (که با شروع و رفع سریع مشخص می شود)، در حالی که عفونت های مزمن می توانند باعث التهاب مزمن شوند (که با تداوم و تخریب پیشرونده بافت ها در اثر فرآیند التهابی مشخص می شود).
از آنجایی که تب یکی از علائم مشترک انواع عفونت می باشد خواندن مطلب آیا عسل برای تب خوب است، آیا ماست برای تب خوب است و دمنوش های گیاهی تب بر پیشنهاد می شود.
علائم عفونت دستگاه تنفسی
دستگاه تنفسی مجرایی است که از طریق آن هوا از راه دهان و بینی وارد ریه ها می شود. عفونت می تواند در دستگاه تنفسی فوقانی (شامل سینوس ها، مجاری بینی، حلق و حنجره) یا دستگاه تنفسی تحتانی (شامل نای و برونش ها، برونشیول ها و آلوئول های ریه) ایجاد شود.
علائم عفونت دستگاه تنفسی فوقانی
عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی (URTIs) شامل سرماخوردگی، آنفولانزا (آنفولانزا)، لارنژیت (عفونت جعبه صدا)، فارنژیت (گلودرد)، لوزه ها (عفونت لوزه ها) و سینوزیت (عفونت سینوس) است. علائم این عفونت بسته به قسمتی از دستگاه تنفسی که تحت تاثیر قرار گرفته است، متفاوت خواهد بود اما به طور کلی شامل موارد زیر است:
- عطسه کردن
- آبریزش بینی
- گرفتگی بینی
- ترشحات بینی
- خراش یا گلو درد
- درد هنگام بلع
- سرفه کردن
- درد سینوسی
تب، سردرد و بی حالی نیز رایج است.
علائم عفونت دستگاه تنفسی تحتانی
عفونت دستگاه تنفسی تحتانی (LRTI) اغلب مترادف با ذات الریه در نظر گرفته می شود، اما هر عفونتی در نای یا ریه ها ازجمله برونشیت حاد و برونشیول ها را نیز شامل می شود. این عفونت ها می توانند باکتریایی، قارچی یا ویروسی باشند که ازجمله آن ها می توان به آنفولانزا، سل و کووید-19 اشاره کرد.
علائم عفونت دستگاه تنفسی تحتانی عبارتند از:
- سرفه با یا بدون مخاط
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
- خس خس سینه
- تنفس سریع و کم عمق
- تب
- خستگی
- صدای تق تق ریه
- از دست دادن اشتها
عفونت های LRTI شدید منجر به سیانوز می شوند؛ وضعیتی که در آن لب ها و پوست به دلیل کمبود اکسیژن کبود می شوند.
علائم عفونت مجاری ادراری
مجاری ادراری سیستمی است که ازطریق آن ادرار از بدن دفع می شود و شامل دو کلیه، دو میزنای، مثانه و یک مجرای ادرار است. عفونت دستگاه ادراری (UTI) هر یک از این بخش ها را تحت تاثیر قرار می دهد، ازجمله اورتریت (عفونت مجرای ادرار)، سیستیت (عفونت مثانه)، یا پیلونفریت حاد (عفونت کلیه).
علائم عفونت مجاری ادرار بر اساس ناحیه ای که تحت تاثیر قرار گرفته است، متغیر می باشد اما به طور کلی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد کمر یا پهلو
- فشار لگن
- ناراحتی در قسمت پایین شکم
- درد یا سوزش هنگام ادرار کردن
- میل مداوم به ادرار کردن
- مشکل در ادرار کردن
- ترشحات مجرای ادرار
- ادرار کدر
- خون در ادرار
در عفونت های شدید مجاری ادرار، فرد تب و لرز را همراه با حالت تهوع و استفراغ تجربه می کند. عفونت اداری می تواند یکی از مشکلات ادراری افراد دیابتی باشد.
همچنین بخوانید: بهترین خوراکی برای عفونت کلیه
علائم عفونت مغز و نخاع
سیستم عصبی مرکزی (CNS) از مغز و نخاع تشکیل شده است. عفونت های CNS معمولاً مغز (آنسفالیت) یا غشای محافظ اطراف مغز و نخاع (مننژیت) را درگیر می کنند.
علائم و نشانه های این نوع عفونت عبارتند از:
- تب ناگهانی
- گرفتگی گردن
- سردرد شدید
- مشکل در تمرکز
- حساسیت به نور
- خواب آلودگی
- حالت تهوع یا استفراغ
- گیجی
- مشکل در راه رفتن
- از دست دادن اشتها و تشنگی
- تشنج
دلایل عفونت مغزی
آنسفالیت اولیه اغلب توسط ویروس هایی مانند ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) ایجاد می شود. در حالی که ویروس ها نیز شایع ترین علت مننژیت هستند، علل باکتریایی شدیدتر و حتی تهدید کننده زندگی هستند.
علائم عفونت خون
عفونت های جریان خون بیشتر با باکتری در ارتباط هستند. آن ها اغلب به عنوان یک عفونت ثانویه به ذات الریه، مننژیت یا سلولیت، یا زمانی که باکتری ها در طی جراحی یا مصرف داخل وریدی دارو وارد جریان خون می شوند، ایجاد می شوند.
سپتیسمی اصطلاحی است که برای توصیف عفونت خون شدید مورد استفاده قرار می گیرد. سپسیس وقتی رخ می دهد که پاسخ به عفونت موجب آسیب به اندام ها می شود.
علائم عفونت خون شامل موارد زیر هستند:
- تب و لرز
- تنفس سریع و پی در پی
- ضربان قلب سریع
- دمای پایین بدن
- پوست لطیف
- خستگی و ضعف شدید
- حالت تهوع یا استفراغ
- کاهش ادرار
- دشواری در تنفس
- پوست رنگ پریده، لکه دار یا مایل به آبی
- تغییرات در وضعیت روانی
- غش یا بی هوشی
شوک سپتیک
سپسیس اگر سریع و تهاجمی درمان نشود، می تواند منجر به شوک سپتیک شود که در آن افت فشار ناگهانی باعث از کار افتادن اندام ها و در نهایت مرگ می گردد.
علائم عفونت کبد
عفونت های کبد عمدتا ماهیت ویروسی دارند و توسط ویروس های هپاتیت A، B، C، D و E به وجود می آیند. برخی از انواع عفونت های حاد هپاتیت خود به خود و بدون درمان برطرف می شوند. برخی دیگر ممکن است مزمن شوند و منجر به اسیب پیشرونده کبدی گردند (به خصوص در هپاتیت B و C).
هپاتیت به سادگی التهاب کبد را توصیف می کند؛ فرقی نمی کند که این التهاب ناشی از عفونت باشد یا دلایل دیگر. علائم هپاتیت ویروسی عبارتند از:
- تب
- خستگی
- از دست دادن اشتها
- حالت تهوع یا استفراغ
- درد شکم
- ادرار تیره
- مدفوع رنگ روشن
- درد مفاصل
- زردی (زردی پوست یا چشم)
عفونت مزمن هپاتیت می تواند منجر به سیروز، نارسایی کبد و سرطان کبد شود.
علائم عفونت دستگاه گوارش
دستگاه گوارش مجرایی است که از طریق آن غذا وارد بدن شده و سپس به صورت مدفوع از بدن دفع می شود. دستگاه گوارش شامل دهان، مری، معده، روده کوچک، روده بزرگ (کولون) و مقعد است.
عفونت های دستگاه گوارش، ویروسی، باکتریایی یا انگلی هستند که موجب گاستروانتریت، التهاب معده و روده می شوند. پاتوژن های اغلب از طریق غذای آلوده و استفاده از وسایل شخصی دیگران منتقل می شوند.
دلیل شایع گاستروانتریت عفونی شامل باکتری هایی مانند اشریشیا کلی و سالمونلا، ویروس هایی مانند روتاویروس و نوروویروس و انگل هایی مانند ژیاردیا لامبلیا و کریپتوسپوریدیوم است.
علائم عفونت دستگاه گوارش شامل موارد زیر است:
- گرفتگی شکم
- اسهال
- تهوع و استفراغ
- تب
- دردهای عضلانی
- سردرد
- خستگی
کم آبی
کم آبی بدن یکی از عوارض جانبی اسهال در افراد مبتلا به عفونت های دستگاه گوارش است. گاهی اوقات، فرد باید به اورژانس مراجعه کند و مایعات داخل وریدی به او تزریق شوند تا کم آبی جبران شود.
برخی از باکتری ها و انگل ها نیز علت اصلی اسهال خونی عفونی هستند؛ عفونت شدید روده که باعث استفراغ و اسهال خونی در فرد مبتلا می شود.
علائم عفونت گوش ها
اوتیت اصطلاحی است که برای عفونت گوش بکار گرفته می شود. این عفونت ممکن است شامل گوش خارجی (اوتیت خارجی یا گوش شناگر)، گوش میانی (اوتیت میانی) و گوش داخلی (اوتیت داخلی یا لابیرنتیت) باشد.
عفونت گوش می تواند توسط باکتری هایی مانند استافیلوکوکوس اورئوس یا سودوموناس آئروژینوزا، ویروس هایی مانند ویروس هرپس سیمپلکس نوع 1 یا قارچ هایی مانند کاندیدا آلبیکنس یا آسپرژیلوس ایجاد شود. برخی از عفونت های گوش در اثر عفونت دستگاه تنفسی فوقانی مانند گلودرد استرپتوکوکی به وجود می آیند.
علائم ممکن است بسته به محل عفونت متفاوت باشد، برخی باعث ناراحتی جزئی و برخی دیگر منجر به درد و ناتوانی شدید می شوند.
علائم عفونت گوش عبارتند از:
- گوش درد
- قرمزی یا تورم گوش
- کاهش شنوایی
- تب
- سردرد
- صدای زنگ در گوش
- تخلیه مایع از گوش
- غدد لنفاوی متورم در گردن
- سرگیجه (احساس سرگیجه مانند چرخیدن اطراف شما)
- از دست دادن تعادل و افتادن
- حالت تهوع یا استفراغ
هرچه عفونت در بخش های داخلی گوش رخ دهد، علائم شدیدتر و جدی تر هستند. برخی از عفونت های شدید گوش داخلی می توانند باعث نیستاگموس (حرکات غیرقابل کنترل چشم)، سرگیجه فلج کننده و حتی کاهش شنوایی دائمی شوند.
علائم عفونت چشم
عفونت چشم بسیار شایع است زیرا چشم ها در معرض پاتوژن هایی قرار دارند که ازطریق تماس دست با چشم یا آسیب به چشم منتقل می شوند. این ها عبارتند از ورم ملتحمه عفونی (چشم صورتی)، کراتیت عفونی (که قرنیه را تحت تاثیر قرار می دهد)، و آندوفتالمیت عفونی (که بر چشم داخلی تاثیر می گذارد).
عفونت چشم اغلب با ویروس هایی مانند آدنوویروس و ویروس هرپس سیمپلکس همراه است. علل باکتریایی عبارتند از استافیلوکوکوس اورئوس و استرپتوکوک پنومونی و همچنین عفونت های مقاربتی (STIs) مانند سوزاک و کلامیدیا.
عفونت چشم معمولا تنها یک چشم را شامل می شود، اما به راحتی می تواند به چشم دیگر نیز سرایت کند. علائم عبارتند از:
- رنگ صورتی یا قرمز تیره در سفیدی چشم
- تورم چشم، خارش یا سوزش
- چشم درد
- پارگی بیش از حد
- احساس گیر کردن چیزی در چشم
- تورم پلک
- حساسیت به نور
- کاهش بینایی
- ترشحات چشم
عوارض عفونت چشم
عفونت های باکتریایی به خصوص آن هایی که قرنیه یا چشم داخلی را تحت تاثیر قرار می دهند، نگران کننده هستند زیرا در صورت درمان نکردن می توانند منجر به از دست دادن دائمی بینایی شوند.
علائم عفونت واژن
عفونت واژینال معمولا شامل رشد بیش از حد قارچ ها و باکتری هایی است که به طور معمول در بافت واژن وجود دارند و منجر به التهاب واژن می شوند. این ها شامل عفونت های قارچی است که از رشد بیش از حد قارچ کاندیدا آلبیکنس و سایر انواع کاندیدا ناشی می شود.
واژینوز باکتریایی (BV) نیز به طور مشابه وقتی رخ می دهد که سطح باکتری به نام لاکتوباسیلوس کم باشد. درنتیجه، باکتری های مضر اجازه رشد و تکثیر پیدا می کنند. برخی از بیماری های مقاربتی نیز ممکن است موجب این نوع عفونت شوند.
علائم و نشانه های عفونت واژینال عبارتند از:
- قرمزی و تورم واژن
- خارش، اغلب شدید
- ترشحات ضخیم، سفید یا خاکستری واژن
- سوزش یا درد هنگام ادرار کردن
- بوی قوی و ماهی مانند (مخصوصاً با BV)
- درد همراه با رابطه جنسی
- غدد لنفاوی متورم در کشاله ران
معاینه فیزیکی با استفاده از سواب واژن برای تشخیص عفونت و ارائه درمان مناسب مورد نیاز است.
همچنین بخوانید: درمان عفونت با جوش شیرین
علائم عفونت های مقاربتی
عفونت های مقاربتی، عفونت هایی هستند که ازطریق رابطه جنسی واژینال، رابطه جنسی مقعدی و رابطه جنسی دهانی منتقل می شوند. این عفونت ها عبارتند از کلامیدیا، تبخال تناسلی، سوزاک، HIV، ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، سیفلیس، و تریکومونیاز.
علائم این نوع عفونت ها نه تنها بر اساس جنسیت، بلکه بر اساس ناحیه درگیر نیز متغیر است. در برخی موارد، ممکن است هیچ علائمی وجود نداشته باشد. اگر از نظر جنسی فعال هستید، در صورت بروز هر یک از علائم زیر برای غربالگری STD به پزشک مراجعه کنید:
- درد یا سوزش هنگام ادرار کردن
- ترشحات واژن، اغلب با بوی بد
- ترشح از آلت تناسلی
- بیضه های متورم یا حساس
- خارش ناحیه تناسلی
- خارش رکتوم، ترشح یا خونریزی
- زخم یا تاول تناسلی
- زگیل ناحیه تناسلی
- درد لگن
- بزرگ شدن غدد لنفاوی (به ویژه غدد لنفاوی در گردن یا کشاله ران)
- درد و/یا خونریزی در حین رابطه جنسی
- خونریزی در بین سیکل های قاعدگی
مطلب پیشنهادی: خواص پنیرک برای عفونت رحم
علائم مشترک عفونت های مقاربتی
بیشتر علائم عفونت های مقاربتی ممکن است مشابه با بیماری های غیرمقاربتی و نیز بیماری های غیرعفونی باشد که دستگاه تناسلی را تحت تاثیر قرار می دهند. با این وجود، اگر فاکتورهای خطر برای بیماری های مقاربتی را دارید باید آن ها را در نظر داشته باشید.
علائم عفونت پوست
عفونت های پوستی توسط مجموعه ای از پاتوژن ها ایجاد می شوند. پوست به عنوان بزرگ ترین اندام بدن انسان، نسبت به عفونت آسیب پذیر است. اینها شامل عفونت های باکتریایی مانند زرد زخم و فولیکولیت، عفونت های ویروسی مانند زونا (هرپس زوستر) و زگیل، و عفونت های قارچی مانند پای ورزشکار (تینیا پدیس) و کرم حلقوی هستند. برخی از آنها به راحتی با داروهای بدون نسخه قابل درمان هستند. درمان برخی دیگر مانند فاسیای نکروزان دشوار است و نیاز به مداخله پزشکی تهاجمی دارد.
علائم عفونت پوست عبارتند از:
- قرمزی پوست
- درد و حساسیت
- تورم
- احساس گرما در هنگام لمس کردن
- بثورات یا ضایعات
- تاول یا تاول های پر از مایع
- برجستگی ها یا توده های پر از چرک
- زخم های اولسراتیو
- تغییر در بافت یا رنگ پوست
گاهی اوقات، عفونت حاد پوستی می تواند با تب و لرز، درد، حساسیت و تورم همراه باشد. عفونت های پوستی اغلب می توانند بر اساس محل و ویژگی های بثورات، ضایعات و زخم ها متمایز می شوند – از جمله اینکه آیا عمومی یا موضعی، صاف یا برجسته، دارای مرزهای مشخص یا نامشخص هستند یا باعث پوسته پوسته شدن، خارش یا ایجاد حفره می‌شوند یا نه.
این ویژگی ها می توانند به تشخیص و اطمینان از برنامه درمانی صحیح کمک کنند.
جمع بندی
عفونت ممکن است در اثر تهاجم ارگانیسم های مختلف ازجلمه باکتری، ویروس، قارچ و انگل به بدن ایجاد شود. این امر موجب یک واکنش التهابی از سوی بدن می شود که علائم عمومی عفونت مانند تب، لرز و بدن درد را به همراه دارد. علائم همچنین بر اساس اندامی که تحت تاثیر قرار گرفته است، متفاوت خواهد بود.
کلام آخر
اگرچه ممکن است نشانه هایی از عفونت را داشته باشید، اما علائم به خودی خود برای تشخیص علت اصلی کافی نیستند. و اگر مثلاً عفونت ویروسی را با یک آنتی بیوتیک یا عفونت باکتریایی را با یک ضد ویروس درمان کنید، می تواند مشکل ساز شود.
حتی برخی از عفونت های خفیف مانند ورم ملتحمه باکتریایی یا برونشیت حاد، در صورت عدم درمان یا درمان نامناسب می توانند جدی شوند.
بنابراین، اگر عفونت ادامه یافت و تشدید شد یا باعث بروز علائم تنفسی، تغییر در ادرار، اختلال شنوایی یا بینایی یا هر علامت غیرعادی یا غیرقابل توضیح دیگری شد، مراجعه به پزشک مهم است.
مطالب پیشنهادی:
