نماز شب از نمازهای مستحبی پرفضیلت است که بعد از نیمه شب شرعی تا طلوع خورشید خوانده می شود و شامل چهار نماز دو رکعتی، یک نماز دو رکعتی و یک نماز یک رکعتی می شود که وَتر نام دارد و خواندن آن مستحب است. اما معنی و فسلفه نماز وتر چیست و باید چگونه خوانده شود. در ادامه فلسفه نماز وتر و نحوه خواندن آنرا با شما به اشتراک گذاشته ایم که می توانید مورد استفاده قرار دهید.
معنی و فلسلفه نماز وتر
وتر کلمه ای که در قرآن ذکر شده و در کنار شَفع قرار می گیرد. (وَ الشَّفع‌ِ وَ الوَترِ). قسم به زوج و فرد.
برخی معتقدند شفع و وتر به چند معنی اشاره دارد از جمله: اعداد زوج و فرد که عالم هستی را در بر می گیرد، مخلوقات و خداوند (زوجیت مخلوقات خداوند و فرد و منحصر بودن خدا، نماز وتر که نمازی یک رکعتی در آخرین رکعت نماز شب می باشد.
در توضیح معنای نماز وتر می توان گفت: وَتر به معنی فَرد تنها نماز مستحب یک رکعتی است و به آخرین نمازی گفته می شود که در یازده رکعت نماز شب بهمراه نماز شفع خوانده می شود. در واقع نماز شفع قنوت ندارد و دعاها و قنوت ها در نماز وتر خوانده می شود. در صورت کمبود وقت برای خواندن نماز شب می توان به نماز وتر اکتفا کرد و تنها همین یک رکعت نماز وتر را خواند.
گرچه نماز وتر برای مسلمانان واجب نیست اما پیامبر(ص) امت خود را به خواندن آن سفارش کرده بود. همچنین اهل سنت خواندن نماز وتر را واجب می دانند.
در روایتی از شیخ بهایی نقل شده که شیرینی نماز شب به نماز وتر و قنوت آن است که چهل مومن را یاد می کنید و 300 مرتبه استغفار می کنید.
همچنین در مینویسم می توانید با طریقه خواندن نماز جمعه آشنا شوید.
نماز وتر چگونه خوانده مي شود
نماز وتر به عنوان بخشی از نماز شب، مستحب و البته پر فضیلت است که در نیمه شب و قبل از طلوع صبح خوانده می شود. زیباترین بخش نماز وتر قنوت آن است که آداب مخصوصی دارد.
- طريقه خواندن نماز وتر به این صورت است که ابتدا برای خواندن نماز وتر نیت می کنید: یک رکعت نماز وَتْر می خوانم قُربة اِلی الله
- در نماز وتر 1 مرتبه سوره حمد، 3 مرتبه سوره توحید و سپس 1 مرتبه سوه فلق و ناس خوانده می شود.
- به قنوت بروید و حاجات و خواسته های خود را طلب کنید.
اما قنوت نماز وتر چکونه است؟
قنوت نماز وتر
از آنجایی که قنوت نماز وتر از مهم ترین بخش های این نماز است، در طریقه خواندن نماز وتر مهم است بدانید بهترین دعا در قنوت نماز وتر کدام است، در قنوت نماز وتر چه بگوییم، در قنوت نماز وتر برای چه کسانی دعا کنیم و یا اینکه در قنوت نماز وتر کدام دست بالا باشد.
- در قنوت نماز وتر بعد از بالا بردن دست ها، 40 مرتبه بگویید: اَللّهُمَّ اِغْفِر لِلْمومِنینَ وَ اَلْمومِناتْ وَ اَلْمُسلِمینَ وَ اَلْمُسلِماتْ و 40 زن و مرد مومن را یاد کنید. (مستحب است انگشتان دست بهم بچسبد و کف دست جلوی صورت به سمت آسمان باشد.)
- 70 مرتبه استغفار کنید و بگویید: اَسْتَغْفِرُ اللهَ رَبی وَ اَتُوبُ اِلَیه
- 300 مرتبه العفو گفته و سپس بگویید: (رَبّ اغْفِرْلی وَ ارْحَمْنی وَ تُبْ عَلیََّ اِنَّکَ اَنْتَ التّوابُ اَلْغَفُورُ الرّحیم)
- 7 مرتبه بخوانید: اللهم هذا مقام العائذ بک من النار (خدایا این جایگاه کسی است که از آتش جهنم به تو پناه اورده است..)
پس از قنوت نماز وتر، به رکوع و سجده رفته و بعد از تشهد و سلام، تسبیحات حضرت زهرا (س) را به جا بیاورید.
گرچه نماز وتر را باید ایستاده خواند اما در صورت لزوم، خواندن نماز وتر به صورت نشسته نیز ممکن است.
آداب قنوت نماز وتر
برای قنوت نماز وتر انجام برخی اعمال مستحب است. از جمله:
- حالت تضرع و زاری
از جمله آداب مستحب نماز وتر، حفظ حالت سکون و آرامش و ترس از خداوند باشد.
- طلب بخشش
با توجه ب فضیلت نماز وتر، استغفار و طلب بخشش از مهم ترین آداب این نماز است و در حالت قنوت، به استغفار و مداومت بر ذکر العفو سفارش شده است.
- شمارش ذکر با دست راست
مستحب است قنوت نماز وتر با یک دست خوانده شود، به این شکل که دست چپ را بالا و جلوی صورت گرفته و با دست راست اذکار را بشمارید.
- دعا برای دیگران
از جمله آدابی که در قنوت نماز وتر انجام می شود، دعا برای 40 مومن در حالت قنوت است که باید اسم 40 مومن را به زبان بیاورید و برای آنها طلب خیر کنید.
این دعا می تواند به زبان عربی و یا فارسی باشد. مثلا بگویید: اللهم اغفر …..(اسم شخص مومن) و یا اینکه به فارسی از مومنین یاد کرده و آنها را دعا کنید. در آخر نیز بگویید: (اللهم اغفرللمؤمنین والمؤمنات)
چگونه نماز حضرت زهرا را بخوانیم
از مستحبات نماز وتر این است که با صدای بلند خوانده شود. در خواندن نماز وتر، به خواندن دعای کمیل، دعای ابوحمزه ثمالی و آل یاسین سفارش شده اما برای قنوت نماز وتر دعایی مخصوص نیز وجود دارد که خواندن آن مستحب و البته بسیار پر فضیلت است:
دعای مخصوص قنوت نماز وتر
اللَّهُمَّ اهْدِنِی فِیمَنْ هَدَیْتَ، وَعَافِنِی فِیمَنْ عَافیْتَ، وَتوَلَّنِی فِیمَنْ تَوَلَّیْتَ، وَبَارِکْ لِی فِیمَا أعْطیْتَ، وَقِنِی شَرَّ مَا قضَیْتَ، فإنَّکَ تَقْضِی وَلا ُیُقْضَی عَلَیْکَ، إنَّهُ لا یَذِلُُ مَنْ وَالَیتَ، وَلا یَعِزُّ مَنْ عَادَیْتَ، تَبَارَکْتَ رَبَّنَا وَتَعَالَیْتَ
(خداوندا مرا جزء کسانی قرار بده که آنها را هدایت کرده‌ای، و مرا جزء کسانی قرار بده که آنان را عافیت داده‌ای، و مرا جزء آنانی قرار ده که دوست خود قرار داده‌ای، و در آنچه که به من عطا کرده‌ای برکت ده، و از شر آنچه که مقدر کرده‌ای مرا محفوظ بدار، چون تو قضاوت می‌کنی و بر تو حکم کرده نمی‌شود، و کسی را که تو دوست بداری خوار نمی‌گردد. خداوندا! دارای برکات بسیار و در ذات و صفاتت بلند مرتبه هستی)
«اَلَّلهُمَّ اِنَّا نَسْتَعِيْنُكَ وَ نَسْتَغْفِرُكَ وَ نُؤْمِنُ بِكَ وَ نَتَوَكَّلُ عَلَيْكَ وَ نُثْنِيْ عَلَيْكَ الْخَيْرَ، نَشْكُرُكَ وَ لاَ نَكْفُرُكَ، وَ نَخْلَعُ وَ نَتْرُكُ مَنْ يَّفْجُرُكَ. اَلَّلهُمَّ اِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ لَكَ نُصَلِّيْ وَنَسْجُدُ وَ اِلَيْكَ نَسْعَي وَ نَحْفِدُ، نَرْجُوْ رَحْمَتَكَ وَ نَخْشَي عَذَابَكَ اِنَّ عَذَابَكَ بِالْكُفَّارِ مُلْحِقْ(پروردگارا از تو کمک و مغفرت می جوییم و به تو ایمان می آوریم و در همه ی کارها به تو توکل می کنیم و همه ی ثناها را به تو اختصاص می دهیم و از تو تشکر می کنیم و به نعمت های تو کفر نمی ورزیم و از هر کسی که از فرمان تو سرپیچی نماید جدا شده و او را ترک می کنیم.
پروردگارا فقط تو را عبادت می کنیم و برای تو نماز می خوانیم و سجده می کنیم و تمام سعی و کوشش ها برای توست و به رحمت تو امیدواریم و از عذاب تو می ترسیم که همانا عذاب تو سزاوار کافران است.)
دعا قنوت نماز وتر از پیامبر(س)
از پیامبر (ص) دعایی به عنوان دعای قنوت نماز وتر شب روایت شده که به شرح زیر است:
اَللّهُمَّ اهْدِنى فيمَنْ هَدَيْتَ وَ عافِنى فيمَنْ عافَيْتَ
خدايا هدايتم كن در زمره آنانكه هدايت كردى، و عافيتم ده در گروه آنانكه عافيت دادى
وَ تَوَلَّنى فيمَنْ تَوَلَّيْتَ وَ بارِكْ لى فيما اَعْطَيْتَ وَقِنى شَرَّ ما قَضَيْتَ
و سرپرستى ام فرما در جمع آنانكه سرپرستى كردى، و مرا در آنچه عطا كردى بركت ده، و از شرّ آنچه حكم نمودى نگاهم بدار
فَاِنَّكَ تَقْضى وَلايُقْضى عَلَيْكَ سُبْحانَكَ
به درستى كه تو حكم كنى، و عليه تو حكم نشود، منزّهى تو
رَبَّ الْبَيْتِ اَسْتَغْفِرُكَ وَ اَتُوبُ اِلَيْكَ وَ اوُمِنُ بِكَ
اى پروردگار كعبه از تو آمرزش مى خواهم،و به سوى تو باز مى گردم، و به تو ايمان مى آورم
وَاَتَوَكَّلُ عَلَيْكَ وَلاحَوْلَ وَلاقُوَّةَ اِلاّ بِكَ يا رَحيمُ
و بر تو توكّل مى كنم، و جنبش و نيرويى نيست، جز به تو اى مهربان.
در این بخش دعا مستحب است 70 مرتبه بگويد:
اَسْتَغْفِرُاللّهَ رَبّى وَ اَتُوبُ اِلَيْهِ
از خدا طلب آمرزش مى جويم و به سوى او باز مى گردم.
حالا دست چپ را به دعا برداشته، و استغفار را با دست راست شمارش کنید.
در روایات آمده که رسول خدا (ص) در نماز وتر 70مرتبه استغفار مى كرد، و 7 مرتبه مى گفت:
هذا مَقامُ الْعائِذِ بِكَ مِنَ النّارِ اَلْعَفْوَ اَلْعَفْوَ
اين است مقام پناه برنده به تو از آتش پروردگار مرا بيامرز، العفو.
همچنين روايت شده: حضرت سجاد (ع) در نماز وتر 300 مرتبه مى گفت: العفو العفو و سپس می فرمود:
رَبِّ اغْفِرْلى وَارْحَمْنى وَ تُبْ عَلىَّ اِنَّكَ اَنْتَ التَّوّابُ الْغَفُورُ الرَّحيمُ
و به من رحم كن، و توبه ام را بپذير، به درستى كه تو بسيار توبه پذير و آمرزنده و مهربانى
شايسته است قنوت را طولانى كند، و زمانى كه از قنوت فارغ مى شود، به ركوع رود، و چون سر از ركوع بردارد اين دعا را كه شيخ طوسى در كتاب (تهذيب) از حضرت موسى بن جعفر عليه السّلام روايت كرده بخواند:
هذا مَقامُ مَنْ حَسَناتُهُ نِعْمَةٌ مِنْكَ وَ شُكْرُهُ ضَعيفٌ وَ ذَنْبُهُ عَظيمٌ
اين جايگاه كسى است كه حسناتش نعمتى از تو، شكرش ضعيف، و گناهش بس بزرگ است
وَ لَيْسَ لِذلِكَ اِلاّ رِفْقُكَ وَ رَحْمَتُكَ فَاِنَّكَ قُلْتَ فى كِتابِكَ الْمُنْزَلِ عَلى نَبِيِّكَ الْمُرْسَلِ
و براى آن جز نرمى و رحمتت چيزى نيست، به درستى كه تو در كتاب نازل شده بر پيامبر مرسلت
صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ (كانُوا قَليلاً مِنَ اللَّيْلِ ما يَهْجَعُونَ
(درود خدا بر او و خاندانش) فرمودى: «چنين بودند كه اندكى از شب را مى خوابيدند
وَبِالاَسْحارِهُمْ يَسْتَغْفِرُونَ) طالَ هُجُوعى وَ قَلَّ قِيامى
و در سحرها درخواست آمرزش مى كردند» ولى خواب من طولانى بود، و بيدارى شبم كم بود
وَ هذَا السَّحَرُ وَ اَ نَا اَسْتَغْفِرُكَ لِذُنُوبى
و اين است سحر، و من از تو براى گناهانم آمرزش مى خواهم
اِسْتِغْفارَ مَنْ لايَجِدُ لِنَفْسِهِ ضَرّاً وَلا نَفْعَاً وَلا مَوْتاً وَلاحَيوةً وَلا نُشُوراً
آمرزش خواهى كسى كه براى خود نمى يابد زيانى و نه سودى، و نه مرگى و نه حياتى، و نه برانگيختنى
از جمله فضائل نماز وتر می توان به بخشش گناهان، افزایش رزق و روزی، نورانی شدن فرد، دوری از گناه و …. اشاره کرد.
