چرا زردی نوزاد دوباره برمی گردد + راهکار برای درمان زردی نوزادان

نیمی از نوزادان طبیعی و سالم، در روزهای اول زندگی، در پوست صورت خود رنگ زرد دارند. نگران کننده  نیست، ولی اگر شکم و یا پاهای کودک زرد است، باید به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید. شایع ترین بیماری پس از تولد نوزادان، زردی است که بنام یرقان شناخته شده است و در اولین روزهای تولد نوزاد خود را نشان می دهد. اگر زردی در نوزادان به درستی درمان شود، زردی برگشت پذیر نیست. در این مقاله شما را با علل ایجاد زردی و درمان زردی در نوزادان آشنا میکنیم و خواهیم گفت چرا زردی نوزاد دوباره برمی گردد و درمان زردی نوزاد در خانه چگونه است؟

اطلاعات مفید درباره زردی در نوزادان

• علت ایجاد زردی در نوزاد:

زردی نوزاد بعلت‏ سطوح بالاى بیلى‏ روبین ایجاد میشود که یک رنگدانه زرد است و بر اثر شکسته شدن گلبولهای قرمز بوجود میاید. کبد بیلى‏ روبین خون را تصفیه مى‏ کند . در کودکان و بزرگسالان بیلی روبین کاملا در کبد تصویه میشود و از طریق مجرای روده  عبور کرده اما در نوزادان به دلیل ناتوانی در پردازش بیلی روبین در کبد، سطح بیلى ‏روبین در خون افزایش میابد.

• علائم زردی یا یرقان در نوزادان:

علایم این بیماری زردشدن پوست و سفیدی چشم نوزادان است که گاهی سریع درمان شده ولی بعضی اوقات درمانش طول میکشد.  زرد شدن ۲ تا ۴ روز بعد از تولد نوزاد بروز میکند. میزان بیلی ‌روبین سه تا هفت روز به بیشترین حد خود می‌رسد.

• انواع زردی در نوزادان:

• زردي محلول در آب:  بيلي‌روبين محلول در آب است و كبد از طريق ادرار كردن دفع مي‌كند.
• زردي غيرمحلول در آب:  بيلي‌روبين محلول در آب نيست و از راه ادرار، دفع نمي‌شود و در بدن باقي مي‌ماند، اگر درمان نشود و ميزان بيلي‌روبين بالا برود در مغز نوزاد رسوب كرده و عقب‌ماندگي ذهني نوزاد در نوزاد ایجاد میشود.

• درجه زردی نوزاد باید چند باشد؟

درجه زردی اگر عدد 10 و بالاتر باشد یعنی کودک به زردی مبتلا شده است.

• درجه خطرناک زردی در نوزاد

زردی ۱۳ به بالا از درجه خطرناک در زردی است. زردی بیشتر از ۲۰ در بیمارستان بستری شده و شدیدترین درجه زردی ۲۵ است.

• زردی نوزاد چقدر طول میکشد؟

مدت زمان ابتلا به زردی به شدت و علت آن دارد.

• تغذیه مادر زردی می‌آورد؟

تغذیه مادر در بروز زردی نوزاد نقش زیادی ندارد اگر اینکه نوزاد و مادر از نظر گروه خونی ناسازگار باشند.

• زردی نوزاد یک ماهه، خطرناک است؟

اگر زردی طول بکشد باید توسط پزشک آزمایش زردی تکرار شود و باید ادرار و تیروئید هم چک شود.

• آیا زردی نوزاد قابل برگشت است؟

اگر زردی نوزاد بدرستی درمان شود، زردی در نوزادان قابل بازگشت نخواهد بود.

• آزمایشات متداول برای بررسی زردی نوزادان

– گروه خونی و Rh مادر و نوزاد، بیلی روبین ( مستقیم و غیرمستقیم )
– CBC, Retic
– آنزیم G۶ PD
– کومبس مستقیم، تست های تیروئید، کشت ادرار

چکار کنیم زردی نوزاد برنگردد (راههای درمان کامل زردی نوزاد)

علت اینکه زردی نوزاد دوباره برمیگردد این است که زردی به صورت کامل درمان نشده است برای درمان زردی نوزاد روش های معمول زیر به کار می رود که بسته به شدت زردی نوزاد باید از یکی از آن ها استفاده کرد.

• تعویض خون

در صورتی که میزان بیلی‏روبین بالا باشد، با تشخیص پزشک انجام می‏شود. اگر بیلی روبین نوزاد بالا باشد به علت مراجعه دیرهنگام به پزشک و استفاده از دستگاه نتواند زردی نوزاد را درمان کند، تعویض خون نوزاد انجام میشود.

• نور مهتابی

سالها قبل از نور مهتابی برای درمان زردی نوزادان استفاده میشد می شد اما نور مهتابی‌های معمولی تاثیری در کاهش زردی و درمان آن ندارد.

• تغذیه نوزاد

نوع تغذیه مادر، مصرف غذاهای گرم مانند ادویه یا خرما تاثیر زیادی در زردی نوزاد ندارد. عامل موثر در کاهش زردی نوزاد، تغذیه مکرر نوزاد با شیر مادر و افزایش دفع ادرار نوزاد است. البته در زردی شیر مادر، پزشک ممکن است استفاده از شیر مادر را به طور موقت قطع و شیر خشک را جایگزین کند. قبل از انجام هر کاری حتما باید با پزشک مشاوره شود. در انتخاب رنگ لباس نوزاد از طیف زرد استفاده نکنید، چون تشخیص زردی را سخت میکند. اگر نوزاد زردی شدیدی ندارد، برای جلوگیری از هدر رفتن آب بدنش به او مایعات زیاد بدهید و بیشتر از حد به کودک شیر بدهید زیرا شیر مادر عامل زردی را تضعیف می کند. نور خورشید به درمان زردی نوزاد کمک میکند.

• فوتوتراپی

در درمان زردی تاثیرگذار است است و بهترین روش درمان زردی نوزاد می باشد. با تاباندن نور به پوست نوزادان که بیلی‌روبین بالا رفته است فوتوایزومرهایی ایجاد شده که باعث پایین آمدن سطح بیلی‌روبین می‌شوند. کودک به مدت ۲-۳ روز بصورت برهنه در زیر لامپ فتوتراپی بخوابد و چشمان او برای محافظت از نور بسته شود. قرار دادن نوزاد در زیر دستگاه تخت نظر پزشک باشد، امکان سوختگی پوست نوزاد است.

ایمونو گلوبولین وریدی (IVIG)، در کنار فوتوتراپی برای نوزادانی که ناسازگاری Rh یا ABO دارند، استفاده میشود.

• قطره زردی نوزاد یا بیلی ناستر

قطره زردی نوزاد یا بیلی ناستر به همراه فتوتراپی و تغذیه مداوم کودک روش درمانی موثر برای درمان زردی نوزاد است.

عوامل خطر زردی فیزیولوژیک

دیابت مادر، نارس بودن نوزاد، بعضی داروها، شیر مادر، تاخیر در دفع مدفوع نوزاد، سابقه زردی فیزیولوژیک در خواهر و برادر و کاهش وزن از عوامل افزایش دهنده ابتلای نوزاد به زردی فیزیولوژیک می باشند.

زردی از سر و صورت آغاز شده و به سمت اندام‌ها منتشر میشود.

تست خانگی برای تشخیص زردی در نوزادان

اگر انگشتتان را روی شکم نوزاد فشار دادید و زرد شود، به‌احتمال زیاد درگیر زردی شده است.

کدام نوزادان در معرض ابتلا به زردی هستند؟

نوزادان نارس، نوزادانی که به میزان کافی شیر مادر دریافت نمی‌کنند، نوزادان متولد شده با وزن کم، نوزادانی که مشکلات تنفسی دارند، نوزادانی که گروه خونی‌ آنها با گروه خونی مادر سازش ندارد. آنتی بادی‌هایی تولید کرده تا بتوانند گلبول‌های قرمز خود را از بین ببرند و منجر به افزایش ناگهانی میزان بیلی روبین میشوند. نوزادان متولد شده از مادران مبتلا به دیابت، نوزاد مبتلا به فاوویسم

چه زماني زردي خطرناك است؟

خطرناك بودن زردي در نوزاد به سن، وزن، نارس يا به‌موقع دنيا آمدن او دارد.

اگر نوزاد با وزن سه و نيم يا چهار كيلوگرم و پس از 9 ماه به دنيا آید و ميزان بيلي‌روبينش هم 12 باشد، اين ميزان بيلي‌روبين براي اين نوزاد ، طبيعي است و مشكلي ايجاد نمي‌كند. اما اگر نوزادي با وزن دو كيلوگرم به‌دنيا آید و نارس باشد و ميزان بيلي‌روبين او 12، 13و 14 باشد براي اين بچه خطرناك است و بايد درمان شود.

اگر ميزان بيلي‌روبين نوزاد بين 17 تا 20 باشد، خطرناك است، احتمال رسوب در مغز هست و با رسوب بيلي‌روبين، دچار عقب‌ماندگي ذهني مي‌شود.

عوامل خطر موثر درابتلا به زردی نوزادان

• خواهر یا برادری که دچار زردی نوزادان بوده است، کبودی روی  بدن نوزاد در هنگام تولد.
• نوزادان نارس: این کودکان معمولا بیشتر در خطر ابتلا به زردی نوزادان قرار دارند.
• بی حالی دربدو تولد، بروز تب درنوزاد، شیرنخوردن به اندازه کافی، ابتلابه عفونت درزمان تولد
• اگر سطح بیلی روبین نوزادی خیلی بالا رود  میتواند باعث آسیب همیشگی به سلولهای عصبی شود از علائمی هستند که بیشتر در معرض خطر زردی هستند.

عدم درمان زردی نوزادان چه عوارضی دارد؟

ناشنوایی عصبی حسی، تشنج، فلج مغزی، کند ذهنی، تاخیر در تکلم، اختلال درتعادل حرکتی، ناهنجاری های دندانی، ایجاد بیش فعالی درکودکی، مرگ را بدنبال دارد.

اگر شدت زردی بالا بوده باشد و والدین سریعا به پزشک مراجعه نکنند، زردی سبب بروز مشکلات مغزی در نوزاد میشود. زردی در مغز نفوذ کرده و مشکلات مغزی، فلج مغزی را موجب میشود.

راه های درمان زردی در نوزادان در خانه

برخی از درمان های خانگی زردی نوزادان به شرح زیر است:

• شستن نوزاد با عرق كاسني:

يك ليوان عرق كاسني را در يك لگن آب مخلوط كرده و پوست نوزادش را چند روز و به مدت 10 تا 15 دقيقه با آن شست‌وشو بدهیم.

• مادرها پياز و سير بخورند:

پياز و سير به شكل خام باعث بروز زردي مي‌شود اما اگر پخته شود، مشكلي ندارد.

• ادويه براي مادر ممنوع است:

ادويه‌ها و به‌خصوص ادويه‌هاي تند چون فلفل، التهاب يا تخريب سلول‌هاي كبدي را همراه دارد.

• مصرف ترنجبین برای نوزاد:

يك گرم از اين ماده را در يك استكان آب داغ حل كرد و به مدت سه روز با قاشق چایخوری به نوزاد خوراند.

اما توجه داشته باشید این روشهای سنتی و خانگی برای درمان زردی نوزاد با بالا رفتن دنیای پزشکی، جالب نیست و بهتر است حتما به پزشک اطفال مراجعه کنید.

• نور خورشید

نگه داشتن نوزاد، در معرض نور خورشید به از بین بردن بیلی روبین کمک میکند.

• مکمل‌های گیاهی برای مادران

چای نعنای ، چای قاصدک، برگ گیاه Comfrey باعث سم‌زدایی از بدن شوند. مادران با خوردن این مواد توانسته مواد مغذی را توسط شیرخود به نوزادان انتقال دهند. این سم‌زدایی‌های طبیعی کمک کرده تا بیلی روبین اضافی از بدن نوزاد خارج شود.

برای درمان زردی چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

• هر گونه علائم زردی در نوزاد در روز اول تولد فرزندتان
• کم نشدن علائم زردی و یا تشدید بیماری.
• اگر دمای رکتال کودک بیش از 37 درجه سانتیگراد باشد.
• اگر کودک بی قرار باشد.
• اگر کودک رنگ زردی پوستش افزایش یابد و یا تغذیه مناسب نداشته باشد.

مگ تک