دانش جغرافیا چه کمکی به ما می کند؟
دانش جغرافیا چه اهمیت، فایده و نقشی در زندگی دارد
مردم معمولا شناخت زیادی درباره دانش جغرافیا ندارند، در صورتی که یکی از علوم پرکاربرد در جهان امروز، علم جغرافیا می باشد. بسیارى از مردم حتى بدیهی ترین و ابتدایی ترین تعریف جغرافیا را نمی دانند، این در حالى است که جغرافیا با زندگی مردم عجین است. جغرافیا عمرى به درازاى عمر بشر دارد و به تعبیرى جغرافیا دانش زندگى است. شناخت اکثریت مردم نسبت به علم جغرافیا در حد تعاریف بسیار سطحی می باشد. با این حال به نظر شما دانش جغرافیا چه کمکی به ما می کند؟ و یا چه نقشی در زندگی انسان دارد؟ برای دانستن این مطالب در این پست با ما همراه باشید.
دسترسی سریع به مطالب
علم جغرافیا چه فایده ای دارد
دانش جغرافیا به ما کمک می کند که ویژگی های طبیعی و انسانی مکان های مختلف را بشناسیم و روابط بین این ویژگی ها را متوجه شویم. در جغرافیا با مطالعه پدیده های طبیعی و پوشش جمعیتی می توان به سوالات فراوانی پاسخ داد. علت این که بعضی از مناطق روی کره زمین پر جمعیت و بخشی کم جمعیت است. چرا برخی از پدیده های طبیعی مثل زلزله و اتشفشان در مکان های خاصی از کره زمین به وقوع می پیوندد.
علم جغرافیا فقط محدود به شناخت انواع ابرها یا جنس خاک، شناخت معادن و منابع طبیعی، بررسی علل آلودگی هوا و …. نیست. همه افرادی که دغدغه توسعه کشور و محیط زندگی خود را دارند، باید درباره علم جغرافیا مطالبی را بدانند. به عنوان مثال، موضوعاتی که در رابطه با شهرنشینی، زیست‌محیطی، جنگ و تخریب، بحران آب، پدیده مهاجرت، حاشیه‌نشینی، ترافیک، تخلیه روستاها، فرسایش جنگل‌ها و… مطرح است.
در واقع این پدیده ها چون مربوط به تمام کره زمین می شوند باید به صورت معضلات جهانی مطرح گردد که جستجوی راه حل مناسب برای کاهش خطرات و صدمات ناشی از آن ها، لازم به تسلط کامل به شرایط ایجاد و کم و کیف آن ها است که تنها در سایه تعالیم جغرافیا ممکن بوده و فراهم می گردد و این جغرافیدانان هستند که بهتر از دیگر اندیشمندان قادر به پیدا کردن راه حل منطقی و معقول برای مشکلات ناشی از عوامل فوق می باشند.
کاربرد جغرافیا در زندگی
شاید اگر نگاهی به کاربردهای علم جغرافی بیاندازیم بهتر متوجه می شویم که دانش جغرافیا چه اهمیتی دارد و چه کمکی به ما می کند:
- یکی از مهمترین کاربردهای جغرافیا کمک به علم هواشناسی است. پیش بینی هوا از روی عکس ها و نقشه های جغرافیایی که از جو زمین گرفته می شود امکان پذیر است.
- مسیریابی: شاید از مهمترین کاربردهای جغرافیا در زندگی نقشه های جغرافیایی باشند که پیدا کردن مسیر را برای همه ساده کرده اند. امروزه به کمک برنامه های مسیریابی متنوعی که وجود دارد و یکی از ساده ترین و قدیمی ترین آن ها گوگل مپ می باشد جهت یابی، پیدا کردن آدرس به خصوص آدرس مناطق مختلف در جاهای ناشناخته امکان پذیر شده و شما می توانید ارسال لوکیشن از طریق گوگل مپ، پیدا کردن رستوران ها با گوگل مپ و حتی زمان طی کردن مسافت بین دو نقطه با وسایل نقلیه مختلف را نیز تخمین بزنید و همه این ها به کمک دانش جغرافیا امکان پذیر شده است.
- آشنایی با دیگر کشورهای جهان
- کمک به درک توزیع جمعیت
- بررسی علل بارندگی های جوی
- شناخت بهتر زمین
جدا از کمکی که علم جغرافیا به پیشرفت علم می کند، توجه به دو مورد هواشناسی و مسیریابی کافی است تا به اهمیت دانش جغرافیا در زندگی پی ببریم.
گرایش های علم جغرافیا
علوم جغرافیا در حالت کلی به دو شاخه اصلی تقسیم شود: جغرافیای انسانی و جغرافیای طبیعی.
اما شاخه ها و گرایش های اصلی رشته جغرافیا به صورت جدا، عبارتند از:
جغرافیای آب و هواشناسی (اقلیم)
یکی از گرایش ها در علم جغرافیا، گرایش آب و هواشناسی می باشد، در این گرایش بیشتر تأثیر عناصر و عوامل اقلیمی در فعالیت انسان و مسائل بهره برداری از زمین مثل کشاورزی و توسعه سکونت گاهی مطرح می شود. همچنین این گرایش به بررسی حرکات جو و قانونمندی های حاکم بر آن، فرآیند های موجود در داخل جو از جمله انرژی و توزیع آن در روی زمین، تأثیر این فعالیت ها بر روی فعالیت انسانی، گیاهی و جانوری بر روی سیاره زمین می پردازد.
جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی
برنامه ریزی روستایی، مراحل تشخیص و تعیین عوامل پیچیده طبیعی و انسانی روستا است که آن عوامل در ایجاد تغییر و یا توسعه عوامل دیگر در روستا تاثیرگذار هستند. مطالعه در مورد روابط و برخورد پدیده‌ها و تاثیرات مشخص آن ها بر یکدیگر، امکان دست یافتن به میزان و اندازه آن، تغییر عوامل دیگر و تأثیری که یک پدیده در پدیده های دیگر به وجود می آورد.
به طور کلی توسط برنامه ریزی روستایی می توان تعیین و پیش بینی نمود که باید چه میزان تغییر در یک عامل طبیعی و یا انسانی در یک روستا به وجود آید تا یک اجتماع روستایی ضمن رسیدن به رفاه اجتماعی و اقتصادی، بدون تخریب محیط طبیعی، محیط آرام و مساعدی برای زندگی داشته باشند. در چنین شرایطی قطعاً مصالح نسل های آینده نیز مورد توجه قرار گرفته است.
برنامه ریزی روستایی عبارت است از سلسله عملیاتی که در آن رسیدن به رفاه مطلوب ساکنان روستا و حفاظت از سیستم زیستی محیط طبیعی بیان شده است. از این رو در برنامه‌ریزی های روستایی دو نظریه مشخص وجود دارد:
1. رفاه ساکنان روستا
2. حفظ محیط طبیعی روستا و جلوگیری از تخریب و آلودگی های آن
جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری
باید بدانید که تاریخ علم جغرافیا همزمان با تاریخ زندگی بشر بر روی کره زمین و شناخت انسان از محیط پیرامون خود آغاز می شود، اما جغرافیای شهری به یکی از رشته های پرکاربرد علمی در سطح جهان تبدیل شده است. همزمان، رشته برنامه‌ریزی شهری تکامل خود را آغاز کرد و ابتدا در غرب و سپس در کشورهای در حال توسعه جایگاه خود را در دانشگاه و عرصه‌های تخصصی باز کرد.
علم جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری به دنبال تحلیل فضایی پدیده ها، فرایندها و ساختار ها در یک سطح شهری و گاهی منطقه شهری است. در واقع این گرایش از علم جغرافیا درصدد شناسایی تاریخی و تحلیلی فرم های فضایی و فرایند های شکل دهنده این فرم ها است.
ژئومورفولوژی
جغرافیا ژئومورفولوژی به مطالعه اشکال و ناهمواری‌های روی زمین می پردازد؛ یعنی ساختارکلی کره زمین را مورد مطالعه قرار می دهد. بنابراین ارتباط بسیاری با زمین شناسی دارد. زیرا شکل ظاهری زمین، حاصل اتفاقاتی است که در درون کره زمین رخ می دهد. البته زمین شناسی بیشتر به اعماق و لایه‌های درونی زمین می پردازد اما ژئومورفولوژی فرآیندهای بیرونی یا سطحی زمین را مطالعه می کند.
کارتوگرافی (نقشه‌کشی و نقشه‌برداری)
این گرایش جغرافیا انواع نقشه برای اهداف متنوع و مرتبط فضایی را نیز تهیه می کند. از این رو یک جغرافیدان به وسیله نقشه، اطلاعات دقیقی درباره موقعیت ها و پراکندگی ها به دست می آورد و می تواند با استفاده از این نقشه ها و تعامل بهینه با محیط زیست خودش اقداماتی را انجام دهد.
جغرافیای سیاسی – نظامی
جغرافیای نظامی به شناخت در مورد ویژگی های جغرافیای خودی و دشمن برای دفاع از کشور، می پردازد. بررسی عواملی مانند وضعیت آب و هوا یا موقعیت کشور های همسایه و… تاثیر بسزایی در سرنوشت یک جنگ و در نتیجه در وضعیت سیاسی یک کشور دارد.
مشاغل مرتبط با علم جغرافیا
- افراد فارغ التحصیل رشته جغرافیا با گرایش آب و هواشناسی می توانند در سازمان هواشناسی، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان حفاظت از محیط زیست، وزارت نیرو، ستاد حوادث غیر مترقبه وزارت کشور و مراکز نظامی به فعالیت بپردازند.
- افرادی که در رشته جغرافیا با گرایش شهری و روستایی فارغ التحصیل شده اند، می توانند در سازمان شهرداری ها، مسکن و شهرسازی، وزارت کشور (استانداری ها و فرمانداری ها)، وزارت جهاد کشاورزی، برنامه و بودجه، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، سازمان محیط زیست، وزارت دفاع و نفت مشغول به فعالیت شوند.
- افراد فارغ التحصیل با گرایش ژئومورفولوژی نیز در وزارت جهاد کشاورزی و سازمان زمین شناسی، شرکت های تحقیقاتی خصوصی می توانند کار کنند.
- افرادی که با گرایش کارتوگرافی فارغ التحصیل شده اند، می توانند در مراکزی مانند سازمان جغرافیای نیروهای مسلح، سازمان نقشه برداری کشور، و وزارتخانه نیرو مشغول به کار شوند.
- افراد فارغ‌التحصیل در گرایش جغرافیای نظامی می توانند در سازمان های نظامی و مراکز مطالعات جغرافیایی نیروهای مسلح و دفتر مطالعات منطقه ای وزارت امور خارجه مشغول فعالیت شوند.
