شاید بارها این اتفاق برایتان افتاده باشد که برای استفاده از داروهای تاریخ مصرف گذشته خودتان را سرزنش کنید. گاهی بعضی از داروها را در منزل نگه داشتید که شاید در آینده به آن نیاز پیدا خواهید کرد. اما توجه به این نکته بسیار حائز اهمیت است که نباید داروی تاریخ مصرف گذشته را مصرف کنید. در این مقاله شما را با عوارض مصرف دارو تاریخ مصرف گذشته و راهکار پس از مصرف دارو تاریخ گذشته آشنا میکنیم.
راهکار پس از مصرف داروی تاریخ مصرف گذشته
مطمئن ترین کار این است که داروی تاریخ مصرف گذشته را دور بیاندازید زیرزا ممکن است باعث مسمومیت شود و یا تاثیرگذاری خود را از دست داده باشد. این موضوع در مورد برخی داروها مانند انسولین، تتراساکلین، آنتی بیوتیک مایع اهمیت بیشتری پیدا می کند. به هیچ وجه این داروها را پس از منقضی شدن مصرف نکنید.
پس از خوردن قرص تاریخ گذشته اگر متوجه علائم خاصی نشدید نگران نشوید. اما اگر پس از مصرف دارو تاریخ مصرف گذشته درگیر علائمی مانند درد شکم و مشکلات تنفسی یا بثورات پوستی شده اید بهترین کار این است که هر چه سریعتر به اورژانس مراجعه کنید تا اقدامات لازم انجام گرفته و از بروز عوارض احتمالی جلوگیری شود.
عوامل موثر در ماندگاری دارو
توانایی یک دارو برای ماندگاری بیشتر به نور، رطوبت، نوسانات دما، مواد نگهدارنده، سایر شرایط ذخیره سازی و مواد تشکیل دهنده اصلی دارو بستگی دارد.
مدت زمان انقضا داروها
داروها را تا ۱۲ ماه پس از گذشت تاریخ انقضا مصرف میکنند البته اگر در محیط خشک و خنک نگهداری شده باشد. اما آنتی‌بیوتیک تتراسایکلین اگر تاریخ انقضایش بگذرد سبب سمی‌شدن آن میشود. مصرف آن سبب بروز نارسایی کلیوی خواهد شد.
نیتروگلیسیرین و انسولین و اپی‌نفرین را نباید پس از گذشت تاریخ انقضایش مصرف کرد.
محل درج تاریخ انقضای داروها
انتهای ورق آلومینیومی قرص و انتهای تیوپ کرم ها و پمادها و روی برچسب شیشه و جعبه شربت و روی برچسب آمپول تاریخ انقضای دارو نوشته شده است.
معمولا داروها بعد از 3 سال منقضی می شوند.
آیا مصرف ویتامینهای تاریخ گذشته، بی‌ضرر است؟
مصرف مکملهای ویتامین تاریخ‌مصرف گذشته بی‌ضرر است. حتی 15 سال بعد از انقضای تاریخ مصرف قابل استفاده هستند.
مکملهای فولیک اسید تاریخ مصرفشان گذشته است ممکن است نتوانند فولات به بدن مادر و جنین در حال رشد او برسانند.
اگر دارویی علائم کپک‌زدگی، رطوبت و بوی غیرمعمول دارند باید هر چه سریعتر دور بیندازید.
به دلیل تغییرات محیطی داروها تاثیرشان کاهش میابد
برای اینکه طول عمر مکمل‌ها حداکثر شود، آنها را در مکان خشک و خنک نگهداری کنید. تا تأثیر رطوبت و گرما کم شود.
برخی داروها باید در یخچال نگهداری شود ولی برخی از داروها دمای آشپزخانه برای نگهداری اش مطلوب است.
داروهایی که به صورت محلول یا سوسپانسیون تهیه شده اند به یخچال احتیاج دارند. وقتی تاریخ این داروها بگذرد کارایی لازم را ندارند. مصرف داروهای تاریخ گذشته منجر به مقاومت آنتی بیوتیک برای فرد میشود.
داروها را در سرویس بهداشتی و کابینت به دلیل گرما و رطوبت و یا در اتومبیل گرم نگهداری نکنید.
عوارض مصرف دارو تاریخ‌گذشته
مصرف داروی تاریخ‌گذشته بدن را در معرض خطر قرار میدهد. برخی از داروها کارایی شان معکوس میشود یعنی باعث بهبودی نمی‌شوند، بلکه درد را زیاد میکنند. در برخی موارد بروز بیماری‌های جدی و مزمن را برای فرد در پیش دارد.
- داروی تاریخ‌گذشته سبب نارسایی کبد و کلیه میشود. روند سوخت‌وساز بدن مختل شده و ابتلا به آلرژی و ضعف سیستم ایمنی بدن وجود دارد.
- مصرف ویتامینهای تاریخ گذشته کارایی خود را از دست داده یا کارایی شان کاهش پیدا کرده است. با مصرف مکملهای تاریخ گذشته ویتامین و فولات به اندازه وارد بدن نشده و شما همچنان با کمبود ویتامین مواجه هستید.
- داروی تاریخ گذشته قابلیت درمانی خود را از دست میدهد و شاید مضر باشد یا نتیجه عکس بدهد. مثلا مسکن تاریخ‌گذشته باعث تشدید درد شده یا آنتی‌بیوتیک که کارایی آنها بهبود عفونت است را از دست داده و بدن به آنتی بیوتیک مقاوم میشود.
- داروها بعد از گذشت تاریخ مصرف کاملا اثرپذیری خود را از دست می دهند.
- از دست رفتن قدرت مکملهای ویتامین به شیوه‌ی نگهداری آن بستگی دارد.
- دمای زیاد، قرار گرفتن در معرض نور و اکسیژن در از بین رفتن سریعتر مکمل ها تاثیر دارد.
- برخی داروها از حساسیت کمتری برخوردارند به عنوان مثال خوردن استامینوفن کمی تاریخ گذشته نمی تواند مشکلات خاصی ایجاد کند.
- اگر از قرص های زیرزبانی نیترو گلیسیرین استفاده می کنید نسبت به تاریخ انقضای آن ها حساس باشید.
- داروهای دست ساز ترکیبی معمولا تاریخ انقضای کوتاهی دارند و زودتر از سایر داروها فاسد می شوند. دلیل آن هم این است که از مواد نگهدارنده در ساخت آن ها استفاده نمی شو.
- داروهای تزریقی در صورت رسوب یا کدورت باید دور ریخته شوند.
با داروهای تاریخ‌گذشته چه کنیم؟
بهترین راه این است که داروهای تاریخ‌گذشته را دور بیندازید.
اگر دارو بعد از انقضا سمی می شوند آنها را به مراکز درمانی تحویل دهید.
دور ریختن داروهای تاریخ گذشته برای حیوانات و محیط زیست خطرناک است.
دور ریختن داروهای تاریخ گذشته در آب زیرزمینی و ریختن در دسترس حیوانات سبب آسیب رسیدن به حیوانات و آسیب به محیط زیست میشود.
به منظور دور انداختن بی خطر داروهای منقضی شده ، باید مطمئن شوید که در دسترس دیگران نیست. برای قرص ها می توانید آنها را خرد کرده و در یک بسته در بسته دور بیندازید. برای داروها و شربت های مایع ، می توانید آنها را دور بریزید یا در سینک تخلیه کنید.
